آخرین وضعیت ایران در بزرگ‌ترین میدان گازی جهان

افزایش تولید گاز ایران که البته با بهره برداری از فاز ۱۱ پارس جنوبی افزایش خواهد داشت، باعث شده تا مهاجرت گاز که تا پیش از این به سمت قطر بود، معکوس شود و ایران بتواند در آینده برداشت تجمعی خود را نیز از این میدان مشترک به قطر برساند. با ثبت رکورد تولید ۷۰۰ میلیون متر مکعب در روز ایران که در سال 1392 حدود ۲۸۰ میلیون متر مکعب گاز از این میدان مشترک تولید می کرد، در طول این مدت توانسته تولید از پارس جنوبی را حدود ۲.۵ برابر کند.

نکته مهم دیگری که ارزش پیشی گرفتن ایران رابیشتر می‌کند این است که نگاهی به نقشه میدان مشترک پارس جنوبی نشان می‌دهد تنها حدود یک سوم از مساحت میدان در آب های ایران قرار دارد و دو سوم مساحت در آب های قطر قرار گرفته است. در واقع ایران با وجود آنکه فضای کمتری برای توسعه و حفاری چاه ‌ها و نصب سکوها در اختیار داشت اما توانسته تولید روزانه خود را از رقیب و همسایه بیشتر کند.

تاریخچه پارس جنوبی در سال های اخیر نشان می دهد که فاز ۱۲ پارس جنوبی در آخرین روزهای سال 1393 به بهره‌برداری و فازهای ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی، دی ماه 1394 به بهره‌برداری رسید. خردادماه ۹۴ برداشت گاز از سکوی فاز ۱۸ پارس جنوبی آغاز شد؛ آبان‌ماه ۹۴ نیز با راه‌اندازی سکوی ۱۷A تولید گاز فاز ۱۷ با ظرفیت روزانه ۱۰ میلیون مترمکعب کلید خورد. اسفندماه همان سال هم برداشت گاز از فاز ۱۹ با ظرفیت روزانه ۵۰۰ میلیون فوت مکعب آغاز شد.

تیرماه ۹۵، سکوی ۱۹C با ظرفیت برداشت روزانه ۵۰۰ میلیون فوت‌مکعب گاز عملیاتی شد و آبان‌ماه همان سال نیز سکوی ٥٠٠ میلیون فوت‌مکعبی ۱۸B پارس جنوبی با ثبت رکوردی جدید در عملیات هوک‌آپ و راه‌اندازی، به بهره‌برداری رسید. سکوی ۵۰۰ میلیون فوت‌مکعبی ۱۷B نیز اسفندماه ۹۵ با ثبت رکوردی جدید بهره‌برداری شد. در سال 1395، برداشت روزانه ۲۸ میلیون مترمکعب گاز از سکوی فاز ۲۱ پارس جنوبی آغاز شد.

هم‌زمان با سالروز ملی شدن صنعت نفت نیز با باز کردن چاه‌های سکوی فاز ۲۰، انجام عملیات استارت‌آپ و ارسال گاز ترش غنی برداشت شده به پالایشگاه، تولید گاز از فاز ۲۰ پارس جنوبی کلید خورد. همچنین فازهای ۱۷، ۱۸، ۱۹، ۲۰ و ۲۱ پارس جنوبی فروردین‌ماه سال 1396 به بهره‌برداری رسید و با اضافه شدن بالغ بر ۱۵۰ میلیون مترمکعب گاز به تولید روزانه گاز این میدان، رؤیای برابری با قطر در برداشت روزانه گاز از بزرگ‌ترین میدان مشترک گازی جهان تحقق یافت.

علاوه بر این قرارداد طرح توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی تیرماه ۹۶ در قالب الگوی جدید قراردادهای نفتی، میان شرکت ملی نفت ایران و کنسرسیومی متشکل از توتال فرانسه، شرکت ملی نفت چین (سی‌ان‌پی‌سی) و پتروپارس امضا شد و اردیبهشت‌ماه سال 1397، سکوی ۱۴A بهره‌برداری و به این ترتیب، برداشت گاز ترش از نخستین سکوی طرح توسعه فاز ۱۴ پارس جنوبی آغاز شد. آبان‌ ۹۷ نیز هم‌زمان با اتمام عملیات راه‌اندازی سکوی اقماری ۱۴C در خلیج‌فارس، برداشت گاز ترش از موقعیت مخزنی دومین سکوی گازی فاز ۱۴ نیز کلید خورد.

نخستین سکوی طرح توسعه فازهای ٢٢ تا ٢٤ پارس جنوبی با ظرفیت برداشت روزانه ۱۴.۲ میلیون مترمکعب گاز در دریا در سال 1397 راه‌اندازی و ۲۶ اسفندماه همین سال، پالایشگاه فازهای ۱۳ و ۲۲ تا ۲۴ پارس جنوبی به ارزش ۱۱ میلیارد دلار افتتاح شد. در سال 1398 نیز سکوهای ۱۳A و ۱۳C و ۲ سکوی باقیمانده فازهای ۲۲ تا ۲۴ پارس جنوبی نصب شدند.

در سال 1398 برداشت گاز از عرشه ۱۴B آغاز، آخرین سکوی دریایی فاز ۱۴ پارس جنوبی از یارد صدرا بارگیری و سومین سکوی این طرح بهره‌برداری شد. سکوی اقماری ۱۴D هم بهمن‌ماه همین سال روی جکت نصب و کمی بعد، عملیات نصب سازه‌های جانبی آن نیز اجرایی شد. ۲۹ اسفندماه در آخرین روز از سال 1398، آخرین سکوی طرح توسعه فاز ۱۴ پارس جنوبی به بهره‌برداری رسید.

یازدهم اردیبهشت ۹۹، عملیات طرح توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی با آغاز بارگیری جکت سرچاهی سکوی ۱۱B این فاز به‌طور رسمی آغاز شد و طلسم توسعه این فاز شکست. یکم خرداد ۹۹ هم عملیات نصب این جکت در موقعیت مخزنی بلوک B آغاز شد. همچنین آبان‌ماه ۹۹ مخازن متمرکز ذخیره‌سازی پارس جنوبی به بهره‌برداری رسمی رسیدند. آغاز برداشت گاز غنی از سومین سکوی فاز ۱۳، تکمیل ۲ مخزن ذخیره‌سازی میعانات گازی پالایشگاه فاز ۱۴ و تکمیل عملیات پیش‌راه‌اندازی واحد بخار این پالایشگاه، نصب دومین گوی شناور بارگیری و صادرات میعانات گازی پالایشگاه‌های سایت ۲، راه‌اندازی دو مخزن گاز مایع پالایشگاه فازهای ۲۲ تا ۲۴ پارس جنوبی و راه‌اندازی خط صادرات گاز مایع (ال‌پی‌جی) پالایشگاه فاز ۱۹ پارس جنوبی از دیگر رویدادهای مرتبط با میدان مشترک پارس جنوبی در سال ۹۹ بوده است.

با توجه به اقدامات انجام شده در ۸ سال گذشته، تولید گاز از میدان مشترک پارس جنوبی از سوی ایران از ۲۸۲ میلیون متر مکعب در روز به بالای ۷۰۰ میلیون متر مکعب رسیده که نشان‌دهنده رشد ۲.۵ برابری ایران در برداشت گاز از این میدان است. از سوی دیگر، با توسعه میدان مشترک گازی پارس جنوبی علاوه بر تامین ۷۵ درصد از گاز کشور از این میدان، همچنین توسعه صنعت پتروشیمی نیز در کشور انجام شد. همچنین جایگاه ایران در میان تولیدکنندگان گاز در دنیا نیز ارتقا داشته و سبد صادراتی کشور با توجه به جایگزینی سوخت مایع با گاز متنوع‌تر شده است.

خودکفایی در تولید بنزین با تکیه بر میعانات گازی تولیدی از پارس جنوبی با بهره‌برداری از پالایشگاه ستاره خلیج فارس از دیگر دستاوردهای توسعه این میدان گازی مشترک به شمار می‌رود. میدان مشترک پارس جنوبی که در بستر خلیج فارس و مرز مشترک ایران و قطر قرار دارد، بزرگترین میدان گازی جهان است. مجموع ذخایر گازی این میدان ۳۹ تریلیون متر مکعب و ذخایر میعانات گازی آن نیز ۵۶ میلیارد بشکه است. از این میزان سهم ایران در بخش گاز آن ۱۴ تریلیون متر مکعب و در میعانات گازی ۱۸ میلیارد بشکه برآورد می شود که معادل ۸ درصد از کل گاز جهان است.

ایسنا