بازگشت ایران به بازار جهانی بعد از توافق هسته‌ای روی قیمت نفت چه تاثیری می‌گذارد؟
با ادامه مذاکرات برای احیای توافق هسته‌ای که ممکن است بازگشت ایران به بازارهای بین‌المللی را به همراه داشته باشد، بعضی از تحلیلگران می‌گویند چنین اتفاقی، فشار کاهشی روی قیمتهای نفت ایجاد خواهد کرد که عربستان سعودی در تلاش برای اجتناب از آن است.
با این حال تحلیلگران دیگر می‌گویند بازگشت ایران به بازارهای نفت ممکن است کاملا روی قیمت‌ها بی‌تاثیر باشد. شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان سعودی اوایل ماه میلادی جاری، در اظهاراتی اشاره کرد اوپک پلاس ممکن است در واکنش به دور باطل نقدینگی بسیار اندک و نوسان شدید در بازارهای نفت، استراتژی رشد تولید خود را معکوس کند. این خبر، قیمت نفت برنت را که در پی عمیق شدن هراس جهانی از احتمال وقوع رکود به مرز ۱۰۰ دلار نزدیک شده بود، به پایین مرز ۱۰۰ دلار در هر بشکه برد.
همین نگرانی بود که باعث شد اختلاف میان معاملات کاغذی و بازارهای فیزیکی افزایش پیدا کند که وزیر انرژی عربستان در مصاحبه هفته گذشته با بلومبرگ، به آن اشاره کرده و گفته بود: معامله‌گران محدود شدن عرضه در بازار فیزیکی نفت را نادیده می‌گیرند. با این حال، بعضی از تحلیلگران می‌گویند که سعودی‌ها نسبت به توافق احتمالی ایران که بازگشت این کشور به بازارهای نفت بین المللی را به دنبال خواهد داشت، مضطرب شده‌اند.
روزنامه فایننشال تایمز هفته گذشته با اشاره به اظهارات تحلیلگران متعدد، گزارش کرده بود اشاره شاهزاده عبدالعزیز درباره کاهش تولید، هشداری به کاخ سفید درباره آنچه ممکن است در صورت توافق آمریکا با ایران، اتفاق بیفتد، بوده است. هلیما کرافت از شرکت “آر بی سی کپیتال مارکتس” به فایننشیال تایمز اظهار کرده بود: تصور می‌کنم درست باشد بگوییم اوایل سال میلادی جاری، عربستان سعودی و سایر بازیگران منطقه‌ای مطمئن بودند که توافق ایران در آینده نزدیک اتفاق نخواهد افتاد. اکنون که مذاکرات احیا شده است، تصور می‌کنم آنها به بازار نفت و پیامدهای امنیتی گسترده این توافق متمرکز شده‌اند.
با این حال، در خصوص تاثیر امنیتی، شایان ذکر است که بهبودی در روابط میان ایران و متحدان سعودی دیده می‌شود. ایران اوایل ماه جاری روابط دیپلماتیک با امارات متحده عربی (که نزدیک‌ترین متحد عربستان سعودی در خاورمیانه است) و کویت را احیا کرد. خود عربستان سعودی در دستور کار بعدی قرار دارد و طرف ایرانی، نسبت به این تحولات ابراز خوش‌بینی کرده است. به عبارت دیگر، عربستان سعودی و ایران اقداماتی را برای احیای روابط دو جانبه که در سال ۲۰۱۶ تیره شده بود، برمی‌دارند. اگر چنین اتفاقی روی دهد، تاثیرات زیادی برای وضعیت امنیتی در خاورمیانه خواهد داشت و اوپک را تحکیم می‌کند. با چنین تحکیم رابطه‌ای، توافق هسته‌ای جدید روی قیمتهای نفت بی‌تاثیر می‌شود.
اوپک پلاس ثابت کرده است که هر زمان لازم باشد می‌تواند عرضه نفت خام را کنترل کند و نهادی که تصمیم می‌گیرد چه زمانی لازم است عرضه کنترل شود، اوپک پلاس است. هشدارهای تحلیلگران که توافق هسته‌ای ممکن است قیمت نفت را به پایین ۷۰ دلار و حتی به ۶۰ دلار در هر بشکه برساند، مبنای منطقی داشته است. اما یک مسئله کوچک وجود دارد که تحلیل فایننشیال تایمز آن را ذکر نکرده است: قیمت‌ها برای مدت طولانی پایین نخواهند ماند؛ نه حتی اگر اوپک پلاس بخواهد آنها را پایین نگه دارد.
چند ماه پیش ظرفیت مازاد تولید اوپک پلاس مورد توجه قرار گرفت و آن هنگامی بود که بازار، نگران امنیت تامین نفت در مواجهه با تقاضای قوی و محدودیت‌های تولید، شده بود. عربستان سعودی ازعان کرده بود که نمی‌تواند تولید نفت را در مدت کوتاه، بسیار بیشتر از سطح فعلی افزایش دهد. در نتیجه، تنها با نمایان شدن سیگنال‌های رکود که نگرانی بزرگ‌تر بود، نگرانی نسبت به امنیت تامین انرژی، تا حدودی فروکش کرد.
رکود در واقع به تقاضا برای نفت آسیب خواهد زد، با این حال در بعضی از نقاط جهان مانند اروپا ممکن است به رشد تقاضا کمک کند. قیمتهای گاز به حدی بالا رفته که نیروگاه‌ها در بخش‌هایی از اروپا مانند آلمان، از گاز به نفت سوئیچ کرده‌اند.
با این حال، اوپک پلاس ثابت کرده است که نه تنها در خصوص کنترل تولید بلکه در خصوص قیمت‌ها هم می‌تواند انعطاف پذیر باشد. شاید عده کمی به خاطر بیاورند اما کمتر از دو سال قبل، مقامات مختلف اوپک اعلام کرده بودند که قیمت بین ۶۰ تا ۷۰ دلار در هر بشکه نفت برنت، قیمت مناسبی برای این گروه خواهد بود.
اکنون بعضی از تحلیلگران استدلال می‌کنند که اوپک می‌خواهد سقف قیمتی برای نفت بگذارد و این سقف، قیمت ۱۰۰ دلار است. بازگشت نفت ایران به بازارهای بین المللی مطمئنا این سقف قیمت را حداقل برای مدتی به خطر خواهد انداخت. اما اگر بازگشت نفت ایران با ادامه بهبود روابط با ریاض همزمان شود، میتوان با اطمینان انتظار داشت که دو کشور و همچنین روسیه، در زمینه تولید نفت همکاری خواهند کرد.
بر اساس گزارش اویل پرایس، به همین دلیل است که صادرات نفت ایران قانونی باشد یا تحریم‌های آمریکا را دور بزند، در بلندمدت برای قیمتهای نفت تاثیری نخواهد داشت. با یک توافق هسته‌ای، ایران مطمئنا مشتاق خواهد بود صادرات خود را افزایش دهد. همزمان سعودی‌ها و اماراتی‌ها آماده هستند تولید خود را کاهش دهند تا قیمت‌ها بالا بمانند و ایران مطمئنا مشکلی با قیمتهای بالاتر نخواهد داشت.
