” سد دز ” خالی است
پاییز و زمستان سال ۹۹، میزان بارش برف و باران در کشور در مقایسه با سال قبل از آن کاهش داشت و این مساله اکنون باعث شده که میزان ورودی آب به سدهای خوزستان و سد دز کمتر از شرایط نرمال باشد.
اینکه کشور ایران در یک اقلیم گرم و خشک واقع شده بر کسی پوشیده نیست اما کاهش بارش برف و باران در پاییز و زمستان سال گذشته، خوزستان را با تنش آبی مواجه کرده است.
به گزارش ایسنا، دو سد مهم کرخه و دز در خوزستان که در سال آبی ۹۷-۹۸ وضعیتی استثنایی را تجربه کردند و حتی در تابستان نیز سرریز آب داشتند، اکنون در حال تجربه وضعیتی بسیار متفاوت هستند و حتی نمی‌توانند به میزان نرمال و مورد نیاز پایین‌دست، خروجی آب داشته باشند.
تنش آبی در خوزستان و کاهش آورد سدهای استان، علاوه بر شرایط دشواری که در تامین آب شرب مورد نیاز مردم خوزستان به وجود خواهد آورد، زنگ خطر جدی برای تولید برق است و کشت‌های تابستانه کشاورزان را نیز با مشکل جدی مواجه خواهد کرد.
با توجه به این شرایط آبی سدهای خوزستان و وضعیت سدهای دز و کرخه که از مهمترین سدهای خوزستان و کشور هستند، باید دید که مسئولان چه تدابیری برای عبور از پیک مصرف آب و برق خواهند اندیشید.
مدیرعامل سد و نیروگاه دز با بیان اینکه سد دز عملا خالی است، می‌گوید: حجمی حدود یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعب از سد دز خالی است.
سعید رئوفی‌نسب در حاشیه بازدید اصحاب رسانه از سد دز در جمع خبرنگاران اظهار کرد: خبرهای خوشایندی در خصوص وضعیت آبی سد دز نداریم اما باید واقعیت‌ها را به مردم گفت و هرچه هست را به آن‌ها نشان داد.
وی افزود: آورد سد دز تقریبا ۴۰ درصد وضعیت نرمال است و وضعیت خروجی سد نیز حدود ۴۰ درصد وضعیت نرمال است و باید گفت که به نوعی، ۶۰ درصد کمبود آب در سد دز در مقایسه با شرایط نرمال داریم.
مدیرعامل سد و نیروگاه دز گفت: از اردیبهشت‌ماه که پیک تابستان آغاز می‌شود، قاعدتا خروجی سد دز باید حدود ۲۵۰ مترمکعب بر ثانیه باشد اما در حال حاضر خروجی سد دز حدود ۹۰ تا ۱۰۰ مترمکعب بر ثانیه است.
وی افزود: با توجه به وضعیت آورد سد دز در ماه‌های اردیبهشت، خرداد، تیر، مرداد، شهریور و حتی شاید مهرماه، تنها می‌توانیم ۱۰۰ مترمکعب بر ثانیه خروجی داشته باشیم.
رئوفی‌نسب عنوان کرد: با توجه به نیاز پایین‌دست برای مصرف آب و همچنین تولید برق، میزان خروجی سد دز باید حدود ۲۵۰ مترمکعب بر ثانیه باشد اما وضعیت خشکسالی و آورد سد دز اکنون به شکلی است که در ماه‌های پیش رو تا شهریورماه و حتی مهرماه امکان رهاسازی آب با دبی بیشتر از ۱۰۰ متر مکعب بر ثانیه وجود ندارد.
وی افزود: خشکسالی که اکنون با آن مواجه شده‌ایم، تقریبا در هر بازه ۱۱ تا ۱۲ سال یک‌بار برای کشور و استان خوزستان به وجود آمده است.
مدیرعامل سد و نیروگاه دز تصریح کرد: در سال ۱۳۷۸ و ۱۳۸۷ با چنین خشکسالی مواجه شدیم و اکنون نیز در سال ۱۴۰۰ به خشکسالی برخورده‌ایم و وضعیت بسیار شبیه به دو دوره گذشته است.
رئوفی‌نسب با بیان اینکه سد دز عملا خالی است، گفت: علی‌رغم همه صرفه‌جویی‌های انجام‌شده، سد دز ۲۱ متر خالی مانده است. این ارتفاع به معنای آن است که حجمی حدود یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون متر مکعب از سد دز خالی است.
وی ادامه داد: در حال حاضر ارتفاع آب در سد دز ۳۳۱ متر است و تا ارتفاع ۳۱۰ متر می‌توانیم پایین برویم و امکان اینکه از این ارتفاع پایین‌تر برویم وجود ندارد. از نظر ارتفاعی می‌توانیم ۲۱ متر از آب سد که حدود یک میلیارد مترمکعب است را استفاده کنیم و حدود ۷۰۰ میلیون مترمکعب نیز آورد خواهیم داشت.
مدیرعامل سد و نیروگاه دز ادامه داد: حجم آب قابل برنامه‌ریزی با آوردی که به صورت متوسط داریم، حدود یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون متر مکعب است؛ برای این میزان آب، بر حسب آنچه برنامه‌ریزی شده به صورت متوسط ۱۰۰ مترمکعب بر ثانیه می‌توانیم از سد خروجی داشته باشیم در حالی که پایین‌دست برای تامین آب شرب، برق شبکه و آب کشاورزی به خروجی حدود ۲۵۰ مترمکعب بر ثانیه نیاز دارد.
رئوفی‌نسب افزود: مساله مهم این است که تنها نباید به ماه‌های باقی‌مانده از سال آبی نگاه کرد زیرا نمی‌توان دقیقا پیش‌بینی کرد که در مهرماه و آبان‌ماه وضعیت بارش‌ها به چه شکل است. بر این اساس نمی‌توانیم همه ذخایر آب را رهاسازی کنیم و بعد بگوییم هیچ آبی نداریم. باید حداقل‌هایی را در سد برای خشکسالی پیش‌بینی نشده سال جاری ذخیره کنیم.
وی با بیان اینکه وضعیت سد دز به بهترین شکل ممکن مدیریت شده است، گفت: بارندگی نداشتیم که اکنون با این وضعیت مواجه هستیم و با توجه به این وضعیت، همه دستورالعمل‌ها به دقت در سد اجرایی شده است.
مدیرعامل سد و نیروگاه دز با بیان اینکه با شرایط فعلی تنها می‌توانیم ۴۰ درصد نیاز پایین‌دست را تامین کنیم، گفت: این ۴۰ درصد برای آب شرب پایین‌دست و باغات خواهد بود و امکان رهاسازی بیشتری نخواهیم داشت. سد دز آب اضافه‌ای ندارد که بخواهیم آن را نگهداری کنیم.
رئوفی‌نسب عنوان کرد: آورد متوسط یک سال آبی سد دز حدود ۷ تا ۸ میلیارد مترمکعب است تا بتوان خروجی سد را بر روی ۲۰۰ تا ۲۵۰ مترمکعب بر ثانیه تنظیم کرد. در سال آبی ۹۷-۹۸ میزان آورد سد دز حدود ۱۶ میلیارد مترمکعب بود که دو برابر حداکثر میزان طراحی‌شده برای سد زد بود اما اکنون شرایط دیگر به آن شکل نیست و وضعیت آورد سد دز بسیار نامطلوب است.
وی در خصوص تولید برق در نیروگاه سد دز گفت: نیروگاه سد دز، تنها نیروگاهی است که باید در همه شرایط در مدار باشد. این نیروگاه در وضعیت پر آبی یا خشکسالی باید به صورت کامل در مدار باشد زیرا از سد دز تا خرم‌آباد و از سد دز تا اهواز، در شبکه ۲۳۰ کیلوولت هیچ نیروگاهی وجود ندارد.
مدیرعامل سد و نیروگاه دز ادامه داد: پست سد دز رابط شمال و جنوب نیز هست. این پست می‌تواند تمام تولید خود را به شمال یا جنوب استان خوزستان انتقال دهد و تولید را تراسنفر نیز کند و بخشی را به شمال خوزستان و بخشی را به جنوب استان انتقال دهد.
رئوفی‌نسب با اشاره به وضعیت خشکسالی تصریح کرد: در وضعیت خشکسالی مانند امسال علی‌رغم اینکه آبی در سد دز نیست اما واحدهای نیروگاهی از مدار خارج نمی‌شوند تا ولتاژ را تامین کنند و برق را از شمال دریافت و به خوزستان منتقل کنند. این واحدها به بحث انتقال برق از شمال به خوزستان کمک می‌کنند
وی با بیان اینکه نیروگاه سد دز به صورت ۲۴ ساعته در مدار خواهد بود، افزود: به طور متوسط نیروگاه دز در یک سال آبی حدود ۲.۵ میلیارد کیلووات ساعث برق تولید می‌کند و در سال‌های خشکسالی این عدد به حدود ۲ میلیارد کیلووات ساعث کاهش پیدا می‌کند اما با وضعیتی که امسال با آن مواجه هستیم حتی امکان این میزان تولید نیز در نیروگاه سد دز وجود ندارد اما در جبران افت ولتاژ شبکه و انتقال توان از شمال به جنوب می‌توانیم نقش موثری داشته باشیم.
مدیرعامل سد و نیروگاه دز خاطرنشان کرد: با شرایط خشکسالی در سد دز، تولید برق نیروگاه این سد امسال شاید کمتر از ۱.۲ میلیارد کیلووات ساعت باشد.
رئوفی‌نسب گفت: عده‌ای می‌گویند ما آب را برای تولید برق در سد نگه می‌داریم و رهاسازی نمی‌کنیم؛ فلسفه احداث سد این است که آب را ذخیره و برق از آن تولید کنیم و سپس رهاسازی کنیم. این به معنای آن نیست که آب را ذخیره کنیم و به مردم ندهیم تا تنها برق تولید کنیم و این مساله را هم باید گفت که برق و آب هر دو برای مردم هستند.
