لزوم اولویت بخشی توسعه‌ای به میادین مشترک نفت و گاز

سید محسن دهنوی در جلسه علنی امروز(چهارشنبه) مجلس شورای اسلامی نامه 205 نماینده مجلس به رئیس جمهور را به شرح زیر قرائت کرد:

«جناب آقای روحانی
ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران

سلام علیکم

نظر به جایگاه ویژه و اهمیت راهبردی صنعت هیدروکربوری(ذخایر طبیعی نفت خام و گاز طبیعی) در پهنه جهانی و منطقه‌ای، با دارا بودن خواص استراتژیک، ژئوپلتیک و ژئواکونومیک و نقش آفرینی کشور عزیز و مقتدر جمهوری اسلامی ایران در این عرصه، با در اختیار داشتن جایگاه نخست تجمیعی منابع نفتی و گازی در جهان، همچنین لزوم تحقق صیانت و بهره برداری بهینه از این منابع سرشار و خدادادی در بالادست و بهره‌وری حداکثری با تکمیل حلقه‌های زنجیره ارزش افزوده در پایین دست، با توجه به ظرفیت‌های عظیم سرمایه انسانی متخصص و متعهد و صنعتگران خلاق و کارآمد در بخش‌های سخت و نرم این صنعت عظیم، همچنین اذعان و تأکید بر نقش اساسی وزارتخانه استراتژیک نفت در پیشرانی و تحقق اهداف کلان اقتصادی و خلق ثروت از بخش بالادست و پایین دست این صنعت و صیانت تکلیفی و اولویت دار از ذخایر هیدروکربوری و جلوگیری از هرزروی و مهاجرت منابع با ارزش زیرزمینی به سمت کشورهای رقیب و همسایه، که از اهم برنامه‌های راهبردی و محوری وزارت نفت بوده است، بی گمان اجرای آن را مستلزم اولویت بخشی در تمامی ابعاد علی الخصوص سرمایه گذاری و همچنین مدیریت عالمانه وصحیح با رفتار و اقدام جهادی می‌نماید.

بر این اساس، در راستای نیل به این برنامه‌ها و منطبق با اسناد بالادستی جمهوری اسلامی ایران از جمله سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در بخش نفت وگاز، سیاست های ابلاغی برنامه‌های توسعه پنجساله پنجم و ششم، قوانین برنامه های پنج ساله و سنواتی، قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و بویژه سیاست‌های اقتصاد مقاومتی توسعه و تولید حداکثری از میادین مشترک نفتی و گازی در مناطق خشکی و دریایی بویژه میادین مشترک با کشورهای عراق و عربستان در صدر اولویت‌ها و فعالیت های کشورمان قراردارد و جزو وعده های جنابعالی و تعهدات و وعده های مکرر جناب آقای زنگنه وزیر محترم نفت به مردم و مجلس شورای اسلامی است.

با کمال تاسف به استحضار حضرتعالی می‌رساند، طی هشت سال گذشته و تاکنون، در توسعه و تولید حداکثری از میادین مشترک بویژه میادین مشترک با کشور عراق و عربستان سعودی دچار عقب افتادگی فراوان، مهاجرت ذخائر هیدروکربوری به طرف کشورهای رقیب و همسایه و در نهایت خسارت و به یغما رفتن ثروت ملی شده ایم. در طی هشت سال اخیر تقریبا نه تنها هیچ میدان مشترک نفتی جدیدی توسعه نیافته است بلکه برعکس برخی طرح‌های توسعه مصوب قبلی و حتی قرارداد و سرمایه گذاری خارجی به شکل مشکوک و دلایل نامعلوم توسط آقای زنگنه وزیر محترم نفت کأن لم یکن و فسخ گردیده‌اند.

در ذیل اهم موارد قصور، اهمال و ترک فعل جناب آقای زنگنه در خصوص توسعه و تولید حداکثری از میادین مشترک ارائه می‌شود:

۱- با توجه به اینکه طرح توسعه فاز ۱۱ میدان مشترک گازی پارس جنوبی به عنوان مرزی ترین فاز با کشور قطر می‌باشد، ایشان با دستور توقف و کأن لم یکن نمودن اجرای آن طرح توسط شرکت ایرانی در سال ۱۳۹۲ و همچنین معطل گذاری بیش از هفت سال، منجر به عدم حصول انتفاع چند ده میلیارد دلاری و خسارت به کشور شده است. معطل نمودن توسعه فاز ۱۱ توسط شرکت فرانسوی توتال به مدت طولانی چه توجیهی داشته است؟ آیا فقدان تکنولوژی احداث تاسیسات تقویت فشار می‌تواند توجیهی برای عدم النفع چند ده میلیاردی این فاز مرزی باشد؟ آیا تولید سایر فازها معطل چنین تکنولوژی بوده است؟

۲- در خصوص عدم اقدام عملی در توسعه و تولید از میادین گازی فرزاد A، فرزاد B و میدان نفتی اسفندیار که با کشور عربستان سعودی مشترک هستند و همگی آنها دارای اهمیت راهبردی، با طرح توسعه مصوب قبلی (MDP) بوده‌اند نیز هیچگونه اقدامی حتی برای توسعه پلکانی هم صورت نپذیرفته است و در پی این ترک فعل و علی رغم گذشت بیش از هفت سال طبیعتا منجر به عدم‌النفع چند ده میلیارد دلاری دیگر برای کشور شده است.

۳- علی رغم گذشت هشت سال در دولت های ۱۱ و ۱۲ متاسفانه توسعه میدان مشترک آذر به پایان نرسیده است.

۴- هیچگونه اقدام موثری برای تعیین تکلیف توسعه و توسعه تکمیلی میادین مشترک نفتی غرب و جنوب غرب کشور ازجمله: نفت شهر، دهلران، اروند و… انجام نشده است.

۵- هیچگونه اقدام عملی و اثربخش در این هشت سال برای تعیین تکلیف ساختارهای اکتشافی مرزی از شمال غرب تا جنوب آبادان انجام نشده است.

۶- همانگونه که مستحضرید میدان مشترک آزادگان یکی از میادین نفتی بزرگ جهان است که توسعه اولیه و تولید از آن توسط شرکت ملی نفت و در دولت‌های گذشته آغاز گردیده بود و طرح مصوب هیات مدیره شرکت ملی نفت ایران به جهت تولید سیصد و بیست هزار بشکه در روز و با قرارداد منعقده با شرکت چینی CNPC جهت انجام سرمایه‌گذاری خارجی، در دولت نهم نیز به تصویب رسیده بود. علت ناتمام ماندن و توقف تولید این میدان مشترک با تحقق فقط حدود یک سوم میزان برنامه شده (بخش عمده همین تولید نیز در دولت‌های گذشته انجام پذیرفته) پس از گذشت حدود ۸ سال از عمر دو دولت یازدهم و دوازدهم با وزارت ایشان چه بوده است؟ عدم‌النفع این نارسایی و اهمال چه میزان است؟ چرا برای تهیه طرح توسعه یکپارچه کل میدان (MDP) آزادگان اقدامی صورت نپذیرفته و البته شیوه واگذاری بخش به بخش این میدان به پیمانکاران نیز قطعا خلاف احراز یکپارچگی مدیریت مهندسی میدان بوده و از نقطه نظر کاملا کارشناسی و به لحاظ حقوقی، قراردادی، فنی و مالی، منافع کشور، احراز نخواهد گردید و قطعا می بایست از تکه تکه کردن میدان در واگذاری به پیمانکاران اجتناب گردد که در این صورت نیز خسارت بلا وجه دیگری متوجه کشور خواهد شد.

۷-با توجه به اینکه مهمترین و بزرگترین میادین نفتی مشترک خشکی در استان خوزستان واقع در منطقه غرب کارون و هم مرز با کشور عراق می باشند ضروری است ابتدا مبتنی با آمایش سرزمین طرح جامع توسعه منطقه غرب کارون تهیه شده و سپس شبیه سازی و مدل سازی مبتنی بر آخرین اطلاعات و نهایتا طرح توسعه جامع میادین (MDP) مشترک آزادگان جنوبی و شمالی و توسعه تکمیلی آنها بصورت یکپارچه انجام پذیرد.

۸- برنامه و تعهد وزیر محترم نفت در طی هشت سال گذشته تاکنون در خصوص تولید از میدان مشترک آزادگان محقق نشده است بطوری که تولید فعلی از این میدان حدودا به یک چهارم تولید تعهد شده تقلیل یافته است.

۹- یکی از مشکلات اساسی در میدان آزادگان جنوبی علیرغم هزینه های گزاف در آن که منجر به عقب افتادگی فراوان در تولید شده، آن است که حدود نیمی از چاه های حفاری شده به دلیل نبود امکانات فرآورشی و سطح الارضی، عدم احداث واحد بهره برداری جدید و رهاکردن پروژه های تعریف شده قبلی فاقد تولید باشند و این به دلیل بی کفایتی مدیران شرکت ملی نفت و و برخی شرکتهای دیگر می باشد و تحقیقا این مهم مصداق ترک فعل و ضر و زیان و خسارات عامدانه به بیت المال است و این در حالی است که کشور عراق با سرعت هرچه تمام تر در حال تولید از این میدان مشترک می باشد.

۱۰- تاسف بارتر اینکه قرارداد منقعد شده سرمایه گذاری شرکت خارجی در این میدان که مربوط به دولت دهم بود بشکل مشکوکی توسط جناب آقای زنگنه فسخ گردید.

۱۱- لازم است در قدم اول تولید از میدان فوق عظیم آزادگان و در سقف حداکثری، بدون فوت وقت و بر اساس امکانات و تاسیسات موجود و بهره گیری حداکثری از تاسیسات سطح الارضی منطقه غرب کارون صورت پذیرد.

جناب آقای رئیس جمهور! ما نمایندگان ملت شریف و عزیز ایران در مجلس شورای اسلامی در راستای انجام وظیفه قانونی و نظارتی خود صمیمانه از حضرتعالی درخواست می نماییم ضمن تذکر به رعایت قوانین و سندهای بالادستی صدر الاشاره در اولویت بخشی توسعه ای به میادین مشترک و پرهیز و جلوگیری از هرگونه واگذاریهای شتابزده و غیر کارشناسی بسته ای و غیر بسته ای میادین مستقل درون سرزمینی در ماه های پایان دولت، اقدامات مقتضی را بعمل آورید. مجددا با تاکید بر ایستادگی در راستای حفظ صلاح و صرفه کشور و جلوگیری از این روند خسارت بار و با تصویب و قانون کردن متن ذیل در قانون بودجه سال ۱۴۰۰ : «وزارت نفت از طریق بخش های خصوصی، تعاونی و نهادهای عمومی غیر دولتی، مکلف است در طرح‌های توسعه ابتدائاً با اولویت میادین مشترک نفتی به نحوی عمل نماید که فرصت‌های بهره‌برداری به نفع جمهوری اسلامی ایران کاملاً و به موقع صیانت شود و هرگونه تخلف یا انحراف از این امر و یا اجرای ناقص این حکم به تناسب، تخلف و جرم محسوب می‌شود که در مراجع قانونی و ذیصلاح قابل رسیدگی است»

اعلام می‌کنیم خسارات چند ده میلیارد دلاری در بندهای فوق الاشاره ناشی از ترک فعل آقای زنگنه وزیر نفت، غیر قابل گذشت و اغماض بوده و خسارات وارده به کشور به مراتب زیانبارتر از خسارات قرارداد کرسنت بوده که مستلزم تعقیب قضایی و رسیدگی عاجل قوه قضاییه می باشد. ملت عزیز ایران و نمایندگان ملت خواستار پاسخگویی شخص جنابعالی بعنوان رئیس دولت های یازدهم و دوازدهم در خصوص خسارات عظیم وارده در پی فرصت سوزی و ترک فعل جناب زنگنه و جلوگیری آنجناب از واگذاری شتابزده و مشکوک طرح های روزهای پایانی دولت هستیم.»

ایسنا