ماراتن تولیدکنندگان نفت خلیج فارس در مسابقه انرژی سبز

کاهش استفاده از منابع هیدروکربن برای مبارزه با تغییرات اقلیمی، بزرگ چالش نسل حاضر است. این چالش اعضای سازمان توسعه و همکاری اقتصادی را به استراتژیهایی نظیر توافق سبز اتحادیه اروپا یا ممنوعیت خودروهای بنزینی جدید در انگلیس کشانده است. با این حال تقاضا برای نفت و گاز همچنان ادامه دارد و کشورهای تولیدکننده هیدروکربن را در مرکز توجهات قرار داده است. نمونه مثال زدنی درخواست هفته گذشته علی علاوی، وزیر دارایی عراق از تولیدکنندگان نفت برای حرکت به سمت انرژی تجدیدپذیر بود.

در وهله نخست این اظهارات ممکن است با پروژه های نفتی جدید عراق متناقض به نظر برسد. با این حال نگاهی به وضعیت منطقه شنیدن اظهارات مذکور را کمتر تعجب آور می کند. نتیجه ماراتن تولیدکنندگان نفت خلیج فارس برای توسعه انرژیهای تجدیدپذیر هنوز نامعلوم است اما تاکید بزرگ تولیدکنندگانی نظیر عربستان سعودی یا امارات متحده عربی، نشانه واضحی از تغییر استراتژی آنهاست. همزمان اکثر کشورهای منطقه سرمایه گذاری سنگینی روی منابع انرژی تجدیدپذیر داخلی به خصوص نور خورشید که در این بخش از جهان به وفور وجود دارد، انجام می دهند.

کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به تغییر نظرات سیاسی در برابر هیدروکربنها به دقت چشم دوخته اند. تولیدکنندگان مضطرب از لحن به شدت خصمانه ای که علیه نفت و گاز وجود دارد، به وحشت افتاده اند اما تولیدکنندگان باهوشتر این وضعیت را به منزله یک فرصت می بینند. میزگرد اقلیمی بزرگی که با شرکت جان کری، نماینده اقلیمی آمریکا و دکتر سلطان الجابر، همتای اماراتی وی در آوریل برگزار شد، نشان داد تمایل ظاهری در این نقطه از جهان برای به نمایش گذاشتن این که آنها هم سوار قطار انرژی سبز شده اند، وجود دارد.

مسیر این سفر مشخص است. کری درباره این سفر گفت: اهمیت این که یک کشور تولیدکننده نفت و گاز (امارات متحده عربی) گروهی از کشورها را گرد هم بیاورد که بسیاری از افراد ممکن است تصور کنند بعید است برای مبارزه با تغییرات اقلیمی متعهد شوند، یک نشانه صریح است. بدون همراه کردن تولیدکنندگان نفت عرب، اقدام اقلیمی موثر راه به جایی نخواهد برد و افرادی مانند جان کری این موضوع را به خوبی می دانند.

اقدام دیپلماتیک بزرگی در جریان است تا کشورهای منطقه خلیج فارس را متقاعد کند کمک کردن به اهداف اقلیمی، به نفع منافع بلندمدت آنهاست. بعضی مانند امارات متحده عربی که پیشنهاد میزبانی نشست COP۲۸ را مطرح کرده است، به نظر می رسد موافق هستند. اظهارات مثبت اخیر وزیر دارایی عراق درباره تجدیدپذیرها هم می تواند تاییدکننده این موضوع باشد که جنگ در برابر گذار به انرژی سبز مبارزه ای نیست که اوپک بتواند در آن برنده شود.

از نظر اقتصادی مسائل مهمی وجود دارند که باید به آنها رسیدگی شود. کشورهای اوپک نمی خواهند غازی که تخم طلا می گذارد را بکشند. با این حال این تخمهای طلایی می توانند برای تامین مالی یک آینده روشنتر استفاده شوند. سرمایه گذاریهای سبز خاورمیانه رونق گرفته اند. سرمایه گذاریهای تجدیدپذیر امسال از پروژه های نیروی مرسوم در این منطقه برای نخستین بار سبقت گرفته اند. عربستان سعودی افزودن ۵۸.۷ گیگاوات ظرفیت تجدیدپذیر تا سال ۲۰۳۰ را هدف گرفته و امارات متحده عربی تامین ۴۴ درصد از نیروی مورد نیازش از منابع پاک تا سال ۲۰۵۰ را هدف گذاری کرده است.

این اقدامات شورای همکاری خلیج فارس را دومین منطقه بزرگ رشد انرژی سبز در جهان پس از آمریکا تبدیل می کند. با توجه به نگرانیهایی که درباره کارآمدی پروژه های زیرساخت مهم در این منطقه وجود دارد، اشتیاق باید تعدیل شود. با این حال حمایت از سوی غولهای هیدروکربن دولتی مانند ادنوک و آرامکو، این تغییرات تاثیر پایداری خواهند داشت.

بازی آموخته شده این است که رنج سقوط تقاضا برای نفت با رونق صنعت تجدیدپذیر پیشرفته ای جبران خواهد شد که با استفاده از درآمدهای هیدروکربن تامین مالی می شود. در وهله نخست وابستگی داخلی به منابع هیدروکربن قطع می شود و در مرحله بعد در پروژه های هیدروژن سرمایه گذاری می شود که با سرمایه گذاریهای انرژی خورشیدی یا حتی انرژی بادی ضروری برای تولید هیدروژن حمایت می شوند. هیدروژن نه تنها به متنوع شدن اقتصادهای تولیدکنندگان نفت کمک می کند بلکه منابع هیدروکربن موجود می تواند برای تولید آن استفاده شود در غیر این صورت به داراییهای بی ارزشی تبدیل می شوند.

بر اساس گزارش اویل پرایس، یک محرک مهم دیگر حفظ جایگاه قدرت جهانی با تبدیل شدن به قدرتهای تجدیدپذیر است. جایگزین کردن کامل جایگاه قدرت نفتی می تواند با بکارگیری کامل انرژی سبز محقق شود. امارات متحده عربی و عربستان سعودی با میلیاردها دلار سرمایه گذاری که در پروژه های سبز در سراسر جهان انجام داده اند، نشان داده اند که در این مسیر گام برمی دارند. وزیر دارایی عراق هم ممکن است ببیند رویاهایش زودتر از آنچه انتظار داشت به واقعیت تبدیل شده است زیرا کشورهای تولیدکننده نفت خلیج فارس به میزان فزاینده ای درمی یابند که سرمایه باهوش به سمت انرژی سبز می رود.

ایسنا