انواع ترانسفورماتور

ترانسفورماتورها را بر اساس مولفه گوناگون می توان دسته بندی کرد. این مولفه ها شامل فرکانس، توان، جنس هسته، ساختار هسته و سیم پیچی، جنس عایق، کاربرد، تک فاز یا سه فاز، افزاینده یا کاهنده، سطح ولتاژ و نوع خنک کنندگی می شوند. انواع ترانسفورماتور بر اساس این مولفه ها به این گونه است:

انواع ترانسفورماتور بر اساس فرکانس:

فرکانس یکی از عوامل مهم در تعیین جنس و ابعاد هسته است. از فرکانس برق شهر که 50 یا 60 هرتز است تا فرکانس های کلیدزنی که تا چندصد کیلو هرتز هم میرسد از ترانسفورماتورها با هسته های متفاوتی استفاده می شود. در فرکانس برق شهر از هسته های آهنی و ورقه آهن استفاده می شود. به این ترانسفورماتورها ترانسفورماتور فرکانس پایین (یا برق شهر یا شبکه قدرت) گفته می شود. در فرکانس های بالاتر از پودر آهن و در فرکانس های سوئیچینگ از فریت استفاده می شود که به آن‌ها ترانسفورماتور فرکانس بالا یا ترانسفورماتور سوئیچینگ می‌گویند.

توان عبوری از یک ترانسفورماتور می تواند از چند میلی وات تا چند مگاوات باشد. در نتیجه ترانسفورماتور را براساس حداکثر توان عبوری از آن به ترانسفورماتورهای توان پایین (فرکانس بالا)، توان متوسط ( فرکانس پاین) و توان بالا دسته‌بندی می‌کنند.
انواع ترانسفورماتور بر اساس توان:

انواع ترانسفورماتور بر اساس ساختار هسته و سیم پیچی:

ساختار هسته و سیم پیچ ها انواع متفاوتی دارد که بسته به نوع کاربرد از ساختارهای متفاوت استفاده می گردد. هسته ترانسفورماتور می تواند شامل یک یا چند ساق، حلقوی، پلانار و … باشد. سیم پیچ ها ممکن است بر روی یک ساق و درکنار هم یا روی هم، بر روی ساق های جداگانه، درلابه لای یکدیگر (interleaved) در بوبین های دارای چند شیار (slot)، به صورت صفحات PCB و … باشند.

 

انواع ترانسفورماتور بر اساس جنس عایق:

در ترانسفورماتورهای ولتاژ بالا، سیم پیچی که ولتاژ بالایی دارد باید از نقاط دیگر ترانسفورماتور و حتی از نقاط دیگر خود آن سیم پیچ عایق شود. در ترانسفورماتورهای ولتاژ بالا از عایق هایی با جنس های متفاوت استفاده می شود. هوا، گاز SF₆، روغن و انواع عایق های جامد نمونه هایی از این عایق ها هستند.

انواع ترانسفورماتور بر اساس کاربرد:

کاربرد یک ترانسفورماتور مهمترین مشخصه آن است. یک ترانسفورماتور را می توان به منظور انتقال انرژی الکتریکی در شبکه قدرت، اندازه گیری ولتاژ، اندازه گیری جریان، ایزولاسیون، تطبیق امپدانس، تنظیم ولتاژ (اتوترانسفورماتور)، منابع تغذیه و … مورد استفاده قرار داد.

انواع ترانسفورماتور بر اساس تعداد فاز:

در شبکه برق قدرت و در مصرف کننده های سه فاز از ترانسفورماتورهای سه فاز و در مصرف کننده های تک فاز از ترانسفورماتور تک فاز استفاده می شود.

ترانسفورماتورها یا از نوع افزاینده ولتاژ و یا از نوع کاهنده ولتاژ هستند. البته یک اتوترانسفورماتور می تواند هر دو خاصیت را همزمان و در تنظیمات مختلف داشته باشد. ترانسفورماتورهایی که فقط کاربرد ایزولاسیون دارند، معمولاً تغییری در سطح ولتاژ ایجاد نمی کنند و نه کاهنده هستند و نه افزاینده.انواع ترانسفورماتور بر اساس افزاینده یا کاهنده:

انواع ترانسفورماتور بر اساس سطح ولتاز:

در شبکه قدرت ترانسفورماتورها را بر اساس سطح ولتاژ به ترانسفورماتورهای فشار ضعیف (کمتر از 1کیلولت)، فشار متوسط (1kv تا 33kv) و فشار قوی (بالاتر از 33 کیلوولت) تقسیم می کنند. ترانسفورماتورهای استفاده شده در الکترونیک قدرت معمولاً در دسته فشار ضعیف قرار می گیرند. البته امروزه استفاده از منابع تغذیه سوئیچینگ در ولتاژ های بالا در حال رایج شدن هست.

انواع ترانسفورماتور بر اساس نوع خنک کنندگی:

بر حسب اینکه تلفات ترانسفورماتور چگونه از آن دفع می شود نیز ترانسفورماتورها را می توان دسته بندی کرد. ترانسفورماتورها می توانند با هوا، روغن، فن و یا آب خنک شوند.