آیا جبران کسری گاز طبیعی با سوخت مایع باعث تشدید آلودگی هوا می‌شود؟
پیش‌بینی کم‌بارشی و هشدار نسبت به مشکل تامین سوخت گاز طبیعی برای صنایع و نیروگاه‌ها در فصل سرد سال، باعث به وجود آمدن پرسش‌هایی درباره استفاده از سوخت‌های مایع پرگوگرد از جمله مازوت و تشدید آلودگی هوا طی ماه‌های آتی شده است. یک کارشناس آلودگی هوا ضمن تاکید بر ضرورت اتخاذ تمهیداتی جهت مدیریت شبکه توزیع و تولید گاز، به گوگردزدایی از سوخت‌های مایع و استفاده از گازوئیل کم گوگرد تاکید می‌کند.
آغاز فصل سرما هرساله با آلودگی هوای برخی شهرها به‌ویژه کلانشهرهای تهران، اصفهان، مشهد و اراک همراه است. افزایش غلظت ذرات معلق ناشی از منابع ثابت و متحرک، کیفیت هوا را در این شهرها برای گروه‌های حساس و همه افراد جامعه در محدوده ناسالم قرار می‌دهد. این در شرایطی است که براساس آخرین سیاهه انتشار شهر تهران سهم صنایع و نیروگاه‌ها از میان منابع ثابت تهران و اطراف آن در تولید ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون حدود ۳۰ درصد گزارش شده است اما در شهرهایی مثل اراک، اصفهان و شیراز سهم منابع ثابت در آلودگی هوا بیشتر از منابع متحرک است به‌طوری که در شیراز منابع ثابت در آلودگی هوا سهمی بیش از ۸۰ درصد دارند. آلودگی ناشی از ذرات معلق در حالی در کشور طی فصول سرد افزایش پیدا می‌کند که بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون جزو گروه اول مواد سرطان‌زا و هم‌رده با مواد رادیو اکتیو هستند.
افزایش مصرف گاز و برق در فصول سرد سال فعالیت نیروگاه‌ها را بیشتر می‌کند و در نتیجه ذرات معلق ناشی از فرایندهای احتراق را افزایش می‌دهد علاوه بر آن گاهی نیروگاه‌ها را با کمبود سوخت گاز طبیعی مواجه می‌کند.
در این شرایط جواد اوجی- وزیر نفت – با بیان اینکه پیش‌بینی می‌کنیم در فصل سرد سال (دی و بهمن‌ماه) روزانه با ۲۰۰ میلیون مترمکعب کسری گاز روبه‌رو شویم، گفته است: طبق برنامه‌ریزی‌ها برای جایگزینی با سوخت مایع، سعی می‌کنیم هموطنان‌مان دچار مشکل نشوند.
با توجه به تصمیم وزارت نفت برای استفاده از سوخت مایع به عنوان جایگزین، پرسش‌هایی درباره میزان آلایندگی این سوخت مطرح می‌شود.
در این شرایط یوسف رشیدی – کارشناس آلودگی هوا- ایسنا می‌گوید: گازوئیل و مازوت سوخت‌های مایعی هستند که در نیروگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند و نسبت به سوخت گاز طبیعی ذرات معلق بیشتری تولید می‌کنند.
علاوه بر ذرات معلق مازوت (نفت‌کوره) و گازوئیل از عوامل انتشار دی‌اکسید گوگرد هستند. این آلاینده علاوه‌بر آلودگی هوا، به‌عنوان یکی از منابع انتشار بوی نامطبوعی که طی سه سال گذشته در برخی مناطق پایتخت گزارش شده، مطرح می‌شود. رشیدی معتقد است: در شرایطی که کمبود گاز طبیعی در فصل زمستان به استفاده از گازوئیل و مازوت در نیروگاه‌ها منجر شود، لازم است از سوخت‌های مایعی که به آن‌ها اختصاص داده می‌شود، گوگردزدایی و گازوئیل و مازوت کم گوگرد مصرف شود. این کار می‌تواند بر کاهش انتشار دی‌اکسیدگوگرد موثر باشد، هرچند که ذرات معلق منتشر شده در فرایند احتراق آن‌ها بیشتر از سوخت گاز طبیعی است.
حسین شهیدزاده – مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران – سال گذشته از کیفیت گازوییل استفاده شده در نیروگاه‌ها انتقاد و تاکید کرده بود که گازوییلی که در کشور ما استفاده می‌شود، از مازوتی که در کشورهای پیشرفته مورد استفاده قرار می‌گیرد آلوده‌تر است پس نباید ابراز خرسندی کنیم که در صنایع به جای مازوت از گازوییل استفاده می‌شود چرا که هر دو آلایندگی زیادی دارند و مصرف آن‌ها خطرناک است.
وی اضافه کرده بود: بر اساس استاندارد یورو ۴ گازوییلی که در تهران برای حمل و نقل توزیع می‌شود محتوای گوگرد آن ۵۰ppm است اما گازوییلی که در صنایع توزیع می‌شود، محتوای گوگرد آن بین ۳ تا ۷۰۰۰ppm است. مازوت تولیدی در ایران نیز ۳۵ هزار ppm گوگرد دارد، در صورتی‌که مازوتی که در کشورهای پیشرفته و در کشتی‌ها مصرف می‌شود حاوی ۵۰۰ ppm گوگرد است.
نگرانی‌ها از کیفیت سوخت مایع در شرایطی وجود دارد که بر اساس ماده ۱۸ قانون هوای پاک، وزارت نفت مکلف است سوخت تولیدی کشور از جمله بنزین، نفت گاز و نفت کوره و نفت سفید را مطابق با استاندارد ملی مصوب عرضه کند.
به گزارش ایسنا، مازوت‌سوزی در نیروگاه‌ها و صنایع برخی شهرهای کشور سال گذشته با ابهامات و اظهار نظرات متناقضی همراه بود؛ از انکار مصرف مازوت از سوی برخی مسئولان تا تایید مازوت‌سوزی از سوی برخی دیگر. به‌نظر می‌رسد وزارت نفت دولت سیزدهم و سایر دستگاه‌هایی که بر اساس قانون هوای پاک برای کاهش آلودگی هوا مسوولیت دارند باید تدابیر لازم را بیندیشند تا مانند پاییز و زمستان سال گذشته نفس کشیدن برایمان دشوار نشود و از خسارت‌های بلند مدت تنفس هوای آلوده در امان بمانیم.
