برق آبی؛ محبوب‌ترین منبع نیروی تجدیدپذیر جهان
تحقیقات شرکت “ریستاد انرژی” نشان می دهد بازار برق آبی همزمان با عبور ظرفیت جهانی از مرز ۱۲۰۰ گیگاوات و صعود سرمایه گذاریها به ۳۶.۳ میلیارد دلار، به سیر صعودی خود در سال ۲۰۲۲ ادامه می دهد.با سرعت گرفتن گذار انرژی و جست و جوی کشورها برای پروژه های زیرساخت در مقیاس گسترده و مطمئن به منظور تامین تقاضای آتی، برق آبی موقعیت خود به عنوان محبوب‌ترین منبع نیروی تجدیدپذیر در جهان را تحکیم می کند.
طبق گزارش “ریستاد انرژی”، برق آبی در یک ششم از تولید برق جهان سهم دارد و از این نظر پس از زغال سنگ و گاز طبیعی قرار می گیرد. مشارکت این صنعت در تولید نیرو حدود ۶۰ درصد بالاتر از نیروی هسته ای و بالاتر از انواع منابع نیروی تجدیدپذیر به صورت کلی است. تولید برق از منبع برق آبی در سال ۲۰۲۱ اندکی رشد کرد و به ۴۴۱۴ تراوات ساعت در مقایسه با ۴۳۶۰ تراوات ساعت در سال ۲۰۲۰ رسید. در حالی که ظرفیت حدود ۱۷ گیگاوات در سال ۲۰۲۰ و ۱۴ گیگاوات در سال ۲۰۲۱ اضافه شد.
سرمایه گذاریها در این بخش پیش از سال ۲۰۲۰ تا حدودی آهسته شد زیرا منابع دیگر تجدیدپذیر مانند نیروی بادی و فوتوولتائیک خورشیدی توسعه پیدا کردند. این وضعیت با تاخیرها در چندین پروژه برق آبی بزرگ و عدم تغییر سیاست در بعضی از مناطق که باعث توقف رشد شد، تشدید شد. با این حال همچنان که کشورها انگیزه بیشتری برای یافتن گزینه های تجدیدپذیر مناسب برای کربن زدایی از تامین انرژی خود پیدا می کنند، صنعت برق آبی رنسانسی را تجربه می کند.
کاران ساتوانی، تحلیلگر شرکت “ریستاد انرژی” می گوید: برق آبی ستون فقرات تولید برق کم کربن است و از دهه ۱۹۷۰ رشد کرده است. طی دو دهه گذشته ظرفیت جهانی نصب شده برق آبی از ۶۸۰ گیگاوات در سال ۲۰۰۰ به ۱۲۰۰ گیگاوات در سال ۲۰۲۱ رسیده که رشد بیش از ۷۵ درصدی را نشان می دهد.
برق آبی در سراسر جهان
چین در مجموع با بیش از ۳۴۰ گیگاوات ظرفیت برق آبی نصب شده که بیش از سه بربر ظرفیت ۱۱۲ گیگاوات برزیل است، در سطح جهانی در رتبه اول قرار دارد. آمریکا (۸۴ گیگاوات)، کانادا (۸۱ گیگاوات) و روسیه (۵۰ گیگاوات) در رتبه های سوم، چهارم و پنجم قرار دارند و پس از آنها کشورهای هند (۴۷ گیگاوات)، نروژ (۳۳ گیگاوات)، ترکیه (۳۰ گیگاوات) و ژاپن (۲۳ گیگاوات) قرار می گیرند.
در سالهای اخیر کشورهای آسیایی و آمریکای جنوبی که در صدر آنها چین و برزیل قرار دارند، پرچمدار افزودن ظرفیت جهانی برق آبی بوده اند در حالی که وضعیت قاره های دیگر نسبتا یکنواخت بوده است. پیش بینی می شود مجموع ظرفیت برق آبی نصب شده در آسیا از ۴۶۲ گیگاوات در سال ۲۰۱۷ به ۵۱۴ گیگاوات در سال ۲۰۲۲ رشد کند. مجموع ظرفیت در آمریکای جنوبی طی همین مدت از ۱۷۵ گیگاوات به ۱۹۲ گیگاوات رشد می کند.
پروژه برق آبی بایهتان چین که فعالیت دو واحد از ۱۶ واحد آن در ژوئن سال ۲۰۲۱ آغاز شد، بمحض این که تا پایان امسال به طور کامل عملیاتی شود، سالانه حداکثر ۱۶ گیگاوات نیرو تولید خواهد کرد و با کنار زدن پروژه سد “تری گورجس” در هوبی، به دومین پروژه برق آبی بزرگ جهانی تبدیل می شود. نیروگاه برق آبی وودانگ دی که یک پروژه چینی بلندپروازانه دیگر است با ظرفیت نصب شده ۱۰.۲ گیگاوات، در ژوئن سال گذشته فعالیت کامل را آغاز کرد وبه عنوان هفتمین پروژه برق آبی بزرگ در سراسر جهان شناخته شد.
انتظار می رود عمده رشد ظرفیت تا سال ۲۰۳۰ مربوط به پروژه های عظیم در آسیا و آفریقا باشد. پیش بینی شده است ظرفیت نصب شده در آفریقا با نرخ رشد سالانه ۲.۵ درصد از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۳ رشد کند که این رشد عمدتا توسط اتیوپی، موزامبیک و اوگاندا هدایت می شود.
بر اساس گزارش اویل پرایس، عمده پروژه های بزرگ در آسیا و آفریقا توسط شرکتهای دولتی مدیریت می شوند. انتظار می رود روند توسعه برق آبی در چین ظرف سالهای آینده به دلیل نگرانیهای رو به رشدی که نسبت به تاثیر محیط زیستی و کاهش پایگاههای جذاب از نظر اقتصادی برای پروژه های بزرگ وجود دارد، آهسته شود. با این حال پیش بینی می شود اهداف بلندمدت جدید هند و مشوقهای مالی سیلی از پروژه های بزرگ را به دنبال داشته باشد. دولت هند قصد دارد ظرفیت برق آبی را در دهه جاری حدود ۵۵ درصد افزایش داده و تا سال ۲۰۳۰ به ۷۳ گیگاوات برساند. هیچ افزایش ظرفیت قابل توجهی در آمریکای شمالی و اروپا برای دو سال آینده پیش بینی نمی شود. با این حال مدرنیزه سازی اولویت اصلی هر دو منطقه در دهه جاری خواهد بود.
