تعاريف واژه هاي اقلام آماري در صنعت تولید برق

نيروگاه بخاري : نيروگاهي است كه در آن از انرژي حرارتي سوخت هاي مايع، جامد وگاز جهت توليد بخار و مصرف آن در توربين هاي بخار براي توليد برق استفاده مي شود.

نيروگاه گازي : نيروگاهي است كه در آن از انرژي حرارتي سوخت‌هاي فسيلي گاز و مايع جهت توليد گاز داغ (دود) و مصرف آن در توربين گاز براي توليد برق استفاده مي‌شود.

نيروگاه چرخه ترکيبي : نيروگاهي است كه در آن علاوه بر انرژي الكتريكي توليد شده در توربين هاي گازي از حرارت موجود در گازهاي خروجي از توربين هاي گازي جهت توليد بخاردر يك ديگ بخار بازياب استفاده شده و بخار توليدي در يك دستگاه توربو ژنراتور بخاری توليد انرژي برق مي كند .

نيروگاه ديزلي : نيروگاهي است كه در آن از سوخت نفت گازجهت راه اندازي موتور ديزلی استفاده کرده و انرژی مکانيکی حاصله توسط ژنراتور كوپله شده با آن ، به انرژي الكتريكي تبديل مي شود.

نيروگاه برقآبي : نيروگاهي است كه در آن از انرژي پتانسيل آب انباشته شده در پشت سدها يا انرژی جرياني آب رودخانه ها جهت مصرف در توربين آبي براي توليد برق استفاده مي گردد .

نيروگاه برق بادی : مزرعه توربين هاي بادي كه برق توليدي از انرژي باد را به شبكه سراسري تغذيه مي كند را اصطلاحاً نيروگاه بادي مي گويند.

قدرت نامي : قدرت نامي يك دستگاه توربين يا دستگاه توليدي نيروي محركه از طرف سازنده بر روي پلاك مشخصات آن براي شرايط معيني بر حسب اسب بخار يا مگاوات نوشته شده است . در ماشين‎هاي كوچك قدرت نامي بر حسب كيلووات مشخص مي گردد.

قدرت عملي : بيشترين توان قابل توليد مولد در محل نصب با در نظر گرفتن شرايط محيطي(ارتفاع از سطح دريا، دماي محيط و رطوبت نسبی) است.

قدرت عملي بيشترين : قدرت عملي در فصل زمستان (يا قدرت عملي در سرد ترين روز سال ).

قدرت عملي کمترين : قدرت عملي در فصل تابستان (يا قدرت عملي در گرمترين روز سال ).

ميانگين قدرت عملي : ميانگين قدرت عملي فصلي مولدهاي برق

قدرت قابل توليد نرمال : تواني است كه يك واحد در شرايط عادي و بدون هيچگونه اشكال فني و بدون اثرات سوء بر روي واحد مي‎تواند توليد كند .

حداكثر قدرت توليدي همزمان با پيك بار شبكه : حداكثر قدرت توليدي همزمان واحدها در پيك بار شبكه طي يكدوره مشخص كه ممكن است از جمع قابليت توليد واحدها كمتر و يا مساوي با آن باشد .

تذكر 1 – در صورتيكه دوره انتخابي يكسال باشد ،‌ حداكثر قدرت توليد شده بعنوان پيك بار توليد شده سال آن شبكه محسوب مي گردد .

تذكر 2 – از پيك بار توليد شده ساليانه مي‎توان جهت محاسبه ضريب بار شبكه استفاده نمود .

توليد ناويژه نيروگاه : جمع انرژي توليدي مولدهاي برق يك نيروگاه كه در طي يك دوره زماني معين (مثلاً يكسال) روي پايانه خروجي مولدها بر حسب کيلووات ساعت يا مگاوات ساعت اندازه گيري مي شود .

مصرف داخلي واحد : مقدارانرژي الکتريکي كه توسط تجهيزات كمكي و جنبي يك واحد كه جهت راهبري آن چه در حالت كار و چه درحالت توقف لازم است برحسب كيلووات ساعت و در طول يكدوره مشخص را مصرف داخلي واحدگويند.

مصرف داخلي نيروگاه(فني) : جمع مصارف داخلي كه مستقيماً‌ در توليد نقش دارند (در طول يكدوره مشخص بر حسب كيلووات ساعت) مصرف داخلي فني نيروگاه مي باشد .

مصرف داخلي نيروگاه (غيرفني) : انرژی مورد استفاده داخل نيروگاه شامل انرژی مصرفی برای روشنايی معابر و تجهيزات جانبی واحد ها بدون توجه به اين نکته که اين انرژی در خود واحد توليد شده یا از منبع ديگری تامين گردد .

توليد ويژه واحد : تفاضل انرژي ناويژه واحد و مصرف داخلي واحد در يک دوره بر حسب كيلووات ساعت يا مگاوات ساعت است .

توليد ويژه نيروگاه : توليد انرژي ويژه، عبارت است از توليد انرژي برق ناويژه منهاي مصرف داخلي نيروگاهها در يك دوره معين و برحسب كيلووات ساعت يا مگاوات ساعت محاسبه مي شود.

حداكثر بار همزمان : در يك سيستم برق كاملاً‌ بهم پيوسته ، حداكثر بار همزمان روزانه، هفتگي، ماهيانه، ساليانه عبارتست از مجموع بار مناطق در لحظه حداكثر بار سيستم به مگاوات در موارديكه سيستم بهم پيوسته كل كشوررا پوشش ندهد حداكثر بار همزمان از مجموع بار حداكثر شبكه بهم پيوسته و بار مناطق مجزا به مگاوات ، بطور همزمان بدست مي آيد . با توجه به اختلاف ساعت پيك در مناطق مختلف وابسته به يك سيستم سراسري بهم پيوسته ،‌حداكثر بار همزمان كمتر از جمع بار حداكثر مناطق مي باشد .

حداكثر بار غير همزمان : عبارت از مجموع بيش‌ترين بارهاي مصرف شده در مناطق مختلف كشور در يك دوره‌ زماني معين است. بيش‌ترين بارهاي مناطق، لزوماً همزمان نيستند.

ضريب بار توليدي (شبكه) : نسبت کل انرژی توليدی طی يک دوره مشخص (عموما يک دوره يک ساله ) به حاصلضرب پيک بار سيستم و طول زمان دوره مربوطه به ساعت (عموما 8760 ساعت)

درصد ضريب بار سيستم = ( كل‎انرژي‎توليدي شبكه‎درطول سال / پيك بارتوليدي *8760 ساعت)*100

ضريب بار واحد : نسبت کل انرژی توليد شده در يک واحد در طی يک دوره مشخص (عموما يک دوره يک ساله) به حاصلضرب قدرت عملی واحد و ساعات کارکرد در دوره مورد نظر

درصد ضريب بار توليدی واحد = (كل ‎انرژي‎ توليدي شبكه‎درطول سال /قدرت عملی *ساعات کار)*100

ضريب بار نيروگاه ميانگين وزني ضريب بار واحدهاي آن نيروگاه است.

ضريب بهره برداري نيروگاه ، منطقه،کشور : نسبت كل انرژي توليد شده در يك نيروگاه، منطقه يا کشور طي يك دوره مشخص (عموماً يك دوره يكساله) به حاصلضرب قدرت عملي نيروگاه،منطقه یا کشور و طول زمان دوره مربوط به ساعت .

درصد ضريب ‎بهره ‎برداري = (انرژي توليدي ناويژه/ قدرت عملي * 8760)*100

ضريب آمادگي

ضريب آمادگي= (قدرت قابل تولبد/قدرت عملي)*100

ضريب نا آمادگي

ضريب ناآمادگي= (مجموع قدرت غير آماده بهره برداري/قدرت عملي)*100

ضريب خروج اضطراري

ضريب خروج اضطراري =(خروجي ها و محدوديت هاي اضطراري/قدرت عملي)*100

نرخ خروج اضطراري

نرخ خروج اضطراري=(خروجي ها و محدوديت هاي اضطراري /خروجي ها و محدوديت هاي اضطراري + ذخيره گردان + توليد شده ) * 100

نرخ گرمايش ويژه : ميزان حرارت مصرفي براي توليد هر كيلووات ساعت را گرمايشي ويژه گويند كه به كيلوكالري بر كيلووات ساعت نشان داده مي‎شود .

نرخ گرمايشي= (انرژي حرارتي مصرفي/انرژي الکتريکي توليدي ناويژه)

ارزش حرارتی : مقدار انژی حرارتی که از سوختن يک واحد سوخت حاصل ميشود و بر حست کيلو کالری يا Btu سنجيده می گردد .

راندمان حرارتی : با توجه به اين كه انرژي حرارتي يك كيلووات ساعت برق به طور ثابت 860 كيلو كالري است، بازده واحدها يا نيروگاه‌هاي حرارتي از طريق فرمول زير به دست مي‌آيد:

راندمان حرارتي به درصد= (860 /انرژي حرارتي مصرفي به ازاي يك كيلووات ساعت برق توليد شده)*100

قدرت توليد شده در پيك : تواني است كه واحد در زمان پيك توليد كرده است .

قدرت يا انرژي وارد شده (واردات) : عبارتست از مجموع قدرت يا انرژي وارد شده از طريق خطوط فرامنطقه اي (اين رقم با علامت منفي در گزارش‎هاي ديسپاچينگ ملي نمايش داده مي شود) .

ذخيره : تفاضل توان قابل توليد و توان توليد شده درپيك است

ذخيره گردان : تفاضل توان قابل توليد و توان توليد شده واحدهاي در مدار در زمان پيك است

ذخيره غيرگردان : توان قابل توليد واحد يا واحدهاي خارج از مدار كه آماده بهره برداري مي باشند .

ذخيره توليد : نسبت مجموع ذخيره هاي گردان و غيرگردان به كل قدرت قابل تأمين در زمان پيك مي باشد و نشان‎دهنده ميزان ظرفيت توليد آماده اي است كه جهت استفاده در مواقع اضطراري و تغييرات ناگهاني بار بكار مي آيد .

قدرت يا انرژي خارج شده (صادرات) : عبارتست از مجموع قدرت يا انرژي خارج شده از طريق خطوط فرامنطقه اي (اين رقم با علامت مثبت در گزارش‎هاي ديسپاچينگ ملي نمايش داده مي شود).

معادل افت فركانس : بخشي از انرژي يا توان مورد نياز مصرف كه در اثر كاهش يا افزايش فركانس از حد نامي ، از بار نامي سيستم كاسته و يا افزوده مي شود .

نياز مصرف : مجموع بار مورد نياز شبكه ، از جمع بار توليد شده توسط مجموع توليد ناويژه نيروگاه ها ،دريافتي از كشورهاي همجوار، معادل افت فركانس ، معادل خاموشي اعمال شده را نياز مصرف مي‎گويند . نياز مصرف به صورت توان در پيك و انرژي در يك دوره زماني تعيين مي گردد.

ضريب بار كل :

ضريب بار كل از فرمول زير محاسبه مي گردد.

ضريب بار كل =(100* نياز مصرف انرژي كل/24 × قدرت مصرف شده)

نياز مصرف اصلاح شده : مجموع نياز مصرف شبكه و معادل اعمال مديريت صنايع را نياز مصرف اصلاح شده مي گويند.

انرژي توليد نشده ناشي از محدوديت هاي داخلي :انرژی توليد نشده واحد به دليل معايب و محدوديت های ايجاد شده روي واحد و يا تجهيزات كمكي.

انرژي توليد نشده ناشي از محدوديت داخلي بر اساس قدرت عملي فصلي= زمان محدوديت * مقدار محدوديت در قدرت عملی فصلی نحوه محاسبه : زمان محدوديت × مقدار محدوديت در قدرت عملي فصلي برابر است با انرژي توليد نشده ناشي از محدوديت داخلي بر اساس قدرت عملي فصلي.

انرژي توليد نشده ناشي از محدوديت هاي خارجي : انرژي توليد نشده واحد به دليل معايب و محدوديت‎هاي اعمال شده به نيروگاه توسط عوامل خارجي(شبكه ، سوخت ، منابع آب پشت سدها و غيره) كه بهره برداري نيروگاه در آن نقشي ندارد

نحوه محاسبه: انرژي توليد نشده ناشي از محدوديت خارجي بر اساس قدرت عملي فصلي برابر است با

زمان محدوديت * مقدار محدوديت در قدرت عملي فصلي برابر است با انرژي توليد نشده ناشي از محدوديت هاي خارجي بر اساس قدرت عملي فصلي

نيروگاه هاي اختصاصی : اين نيروگاه ها متعلق به صنايع بزرگ نظير(فولاد مباركه ، ذوب آهن ، مس سرچشمه و …) هستند و برق توليد مي كنند و امكان داد و ستد انرژي با شبكه هاي وزارت نيرو در آنها وجود دارد.

سهم برق از مصرف انرژی نهايي : مصرف انرژي برق تقسيم بر مصرف نهايی انرژی

مقدار آلاينده های محلی در توليد برق : ميزان انتشار ذرات معلق BOD,COD,SO2,NOX تقسيم بر کيلووات ساعت توليد ناخالص (هريک جداگانه)و واحدآن ppm,ppb است .

ضريب ذخيره : ضريب ذخيره کشور از رابطه زير محاسبه می شود:

ضريب ذخيره=( (100* (حداکثر نياز مصرف – ظرفيت عملي كل نيروگاهها) /حداكثر نياز مصرف))

کمبود ضريب ذخيره :

كمبود ضريب ذخيره از رابطه زير محاسبه مي شود :

كمبود ضريب ذخيره=( (100* (حداکثر نياز مصرف – ظرفيت عملي كل نيروگاهها) /حداكثر نياز مصرف))

متوسط کارکرد نيروگاه : متوسط ساعت کارکرد واحد های يک نيروگاه

مصرف مخصوص آب نيروگاه برق آبی : عبارت است از متوسط ميزان آب عبوری از دريجه های سد برای توليد يک واحد انرژی الکتريکی