صادرات تجدیدپذیرها نزدیک می شود

در سال‌های اخیر بازار انرژی‌های تجدیدپذیر و نیز چارچوب سیاست‌های حاکم، به‌سرعت درحال‌توسعه و پیشرفت بوده و تحقق ۱۷۷ گیگاوات ظرفیت نصب‌شده‌ی جدید با سرمایه‌گذاری جهانی بیش از ۲۸۲ میلیارد دلاری در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر در سال ۲۰۱۹ میلادی (با ۱درصد افزایش نسبت به سال قبل از آن) مجموع ظرفیت جهانی نصب‌شده نیروگاه‌های تجدیدپذیر به ۲۵۳۳ گیگاوات رسیده است.

نیروگاه‌های بادی و خورشیدی به ترتیب با ۶۲۲ و ۵۸۴ گیگاوات بیشترین ظرفیت را در بین منابع انرژی‌های تجدیدپذیر به خود اختصاص داده‌اند. بر اساس پیش‌بینی‌های صورت‌گرفته در سناریوی نقشه راه انرژی‌های تجدیدپذیر (REmap) که از سوی آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر (IRENA) ارائه شده، سهم انرژی‌های تجدیدپذیر تا سال۲۰۳۰ میلادی می‌تواند به بیش از ۳۰ درصد در سبد انرژی دنیا برسد که این امر در سایه تکنولوژی‌هایی که در حال حاضر در دسترس هستند امکان‌پذیر است که افزایش بهره‌وری انرژی و همچنین بهبود دسترسی به انرژی می‌تواند سهم انرژی‌های تجدیدپذیر را در ترکیب انرژی جهانی به ۳۶ درصد هم برساند.

جهان در حال تحول در بخش انرژی از یک سیستم مبتنی بر انرژی‌های فسیلی به سیستمی متشکل از انرژی‌های تجدیدپذیر است و تقریباً هر کشوری متناسب با محدوده جغرافیایی‌اش قادر به مهار انرژی‌های تجدیدپذیر در حوزه جغرافیایی خود خواهد بود که این امر می‌تواند تأثیر عمیقی بر اقتصاد جهانی بگذارد. از طرف دیگر از نظر ژئوپلیتیک، تجارت نفت و گاز بر پایه و اساس سیستم ژئوپلیتیکی کنونی مستقر در دنیا بوده و بیشتر کشورهایی که تولیدکننده سوخت‌های فسیلی می‌باشند درگذشته اقتصاد خود را برروی این منابع استوار و اداره کرده اند و لذا ضرورت دارد الگوی جدید و متنوعی برای اقتصاد خود انتخاب کنند.

این امر علاوه بر آنکه دغدغه‌ای برای این کشورها به‌حساب می‌آید، فرصت عظیمی برای کشورهای تولیدکننده سوخت فسیلی نیز است، زیرا بسیاری از آن‌ها از نظر منابع انرژی‌های تجدیدپذیر نیز غنی هستند، بنابراین فرصتی برای آن‌ها وجود دارد تا بتوانند به‌عنوان بازیگر فعال بخش انرژی‌ باقی بمانند.

اوضاع در ایران چگونه است؟

آنطور که رضا اردکانیان – وزیر نیرو گفته با اتکا به پتانسیل بالای منابع انرژی‌های تجدیدپذیر اعم از خورشیدی، بادی، زیست‌توده، زمین‌گرمایی و غیره وزارت نیرو به‌منظور تحقق سیاست‌ها و اسناد بالادستی در برنامه‌های توسعه‌ای جمهوری اسلامی ایران و ایجاد تحول در زمینه توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، اقدامات خوبی را برنامه‌ریزی کرده است.

به گفته وی حمایت از بخش خصوصی برای توسعه کاربرد انرژی‌های تجدیدپذیر (۱۰۰ درصد نیروگاه‌های تجدیدپذیر ایران از سوی مشارکت مردمی و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حال انجام است)، عقد قرارداد خرید تضمینی برق تجدیدپذیر با شرایط مناسب، حمایت از تولیدکنندگان با هدف انتقال و بومی‌سازی فن‌آوری‌های انرژی‌های تجدیدپذیر، حمایت از مراکز تحقیقاتی جهت توسعه برنامه‌های تحقیقاتی برای فن‌آوری‌های رقابت‌پذیر و فراهم‌کردن زمینه دسترسی به برق پایدار در مناطق دورافتاده و روستاها با نظارت شرکت‌های زیرمجموعه وزارت نیرو از جمله این اقدامات است.

وی با بیان اینکه بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده تاکنون شاهد بهره‌برداری از حدود ۸۵۰ مگاوات نیروگاه‌های انرژی‌های تجدیدپذیر و پاک بوده‌ایم، خاطرنشان کرد: نیروگاه‌های مذکور از طریق سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و مشارکت مردمی (بیش از ۱۶۰ شرکت فعال در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر) در اکثر قریب به اتفاق استان‌های کشور ایران توسعه‌یافته‌اند.

به گفته اردکانیان ظرفیت مذکور شامل ۴۵۰۰ واحد سامانه‌های کوچک‌مقیاس (پشت‌بامی) خورشیدی است که تماماً در مناطق محروم و کم برخوردار کشور احداث‌شده‌اند و همچنین ۲۶۰ مگاوات ظرفیت تجدیدپذیر در حال احداث بوده که پیش‌بینی می‌شود اکثر آن‌ها تا پایان فعالیت دولت دوازدهم به بهره‌برداری برسند.

برنامه صادرات چیست؟

طبق اعلام وزیر نیرو با توجه به موقعیت خاص جغرافیایی ایران و وجود تقاضای فراوان به برق و انرژی در اغلب کشورهای هم‌جوار، ابلاغ مصوبه صادرات برق تجدیدپذیر از سوی وزارت نیرو و حمایت از آن، یکی از اقدامات مهمی است که زمینه را برای همکاری‌های بین‌المللی فراهم کرده تا از طریق سرمایه‌گذاری شرکت‌های خصوصی داخلی، خارجی و یا مشترک روی پتانسیل‌های جذاب انرژی‌های تجدیدپذیر ایران، برق تولیدی را به کشورهای همسایه صادر کنند.

همچنین محمد ساتکین – معاون وزیر نیرو در امور انرژی‌های تجدیدپذیر در این باره به ایسنا گفت: تا این لحظه حتی یک مگاوات برق از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر صادر نشده است اما در سال جاری اولین گام صادرات برق از طریق تجدیدپذیرها برداشته خواهد شد. وزیر نیرو اجازه صادرات برق تجدیدپذیرها را صادر کرده است تا برای سرمایه‌گذاران این بخش تشویق محسوب شود، اما معتقدم که باید اختیار صادرات در دست توانیر باشد، چرا که باید برنامه‌ریزی‌ها به گونه‌ای پیش رود که بتوان به توانیر به عنوان یک منبع مطمئن برق حساب کرد.

وی با اشاره به ظرفیت نصب شده انرژی‌های تجدیدپذیر گفت: در حال حاضر ۸۲۴ مگاوات انرژی تجدیدپذیر در ایران نصب شده و با توجه به سرعتی که در این سال‌ها برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر داشته‌ایم، می‌توانیم بگوییم که روند چندان کند نبوده و توانسته‌ایم طی چند سال اخیر حمایت‌های تشویقی برای سرمایه‌ گذاران بخش خصوصی انجام دهیم به طور مثال برق ۸۰ تا ۱۰۰ تومانی را هر کیلووات ۱۰۴۰ تومان خریداری می‌کنیم تا مردم تشویق به سرمایه‌ گذاری در این بخش شوند.

به گفته معاون وزیر نیرو در امور انرژی‌های تجدیدپذیر در سال ۱۳۹۹ نیز ۳۲۰ مگاوات دیگر به این ظرفیت اضافه خواهد شد و به این ترتیب از مرز ۱۰۰۰ مگاوات عبور خواهیم کرد. وی همچنین در باره تحقق توسعه تجدیدپذیرها به ۵۰۰۰ مگاوات گفت: رسیدن به این عدد به سرعت قابل تحقق نیست اما این‌که در عرض یک سال، صدها مگاوات وارد مدار می‌شود، با توجه به شرایط تحریم یک کار قابل توجه است. علاوه بر این در حال حاضر ۸۸۰ مگاوات پروژه نیز برای احداث وارد شده است که از این میزان بین ۳۲۰ تا ۴۰۰ مگاوات تا پایان سال ۱۳۹۹ یا اوایل سال ۱۴۰۰ و مابقی نیز تا نهایتا ۱۴۰۱ انجام خواهد شد.

ایسنا