لجن تصفیه‌خانه‌های فاضلاب؛ منبعی برای تامین انرژی
استاد دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به اهمیت بکارگیری منابع انرژی نوین تجدیدپذیر در برنامه توسعه پایدار گفت: امروزه لجن حاصل در تصفیه خانه‌های فاضلاب به عنوان یک منبع بیولوژیکی مهم برای تامین انرژی و مواد آلی در نظر گرفته می شود و تصفیه‌خانه‌های فاضلاب باید از مصرف کننده انرژی به تصفیه‌خانه‌های خودکفا از نظر تولید انرژی تبدیل شوند.
گاگیک بدلیانس قلی‌کندی، درباره طرح‌های جمع‌آوری و دفع بهداشتی فاضلاب در شهرها اظهار کرد: اجرای طرح‌های جمع آوری، تصفیه، همچنین بازیابی و استفاده مجدد با توجه به اهداف برنامه توسعه پایدار از جمله مدیریت بهینه آب و فاضلاب، کشاورزی پایدار، به کارگیری منابع انرژی نوین تجدیدپذیر، پایدار و مقرون به صرفه، حفظ و احیای تنوع زیستی، توسعه پایدار اقتصادی، اجتماعی، شهری و صنعتی، همچنین حفاظت و احیای محیط زیست و مقابله با مشکلات کم آبی از اهمیت بسزایی برخوردار است.
او افزود: در این راستا، نقشه راه تصفیه فاضلاب و لجن حاصل در تصفیه‌خانه‌ها بر پایه سه محور بازیافت آب، بازیافت مواد مغذی و با ارزش و بازیابی انرژی پیگیری می شود. در تهران و برخی شهرهای دیگر، فعالیت های موثر و گسترده ای در این زمینه انجام شده، لازم است با کسب حمایت های لازم و توجه بیشتر به راهکارهای نوآورانه کارآمد در جهت گسترش این فعالیت ها و شتاب بخشیدن به انجام پروژه ها کوشا باشیم.
این استاد دانشکده مهندسی عمران، آب و محیط زیست، دانشگاه شهید بهشتی درباره تحقیقات کاربردی در زمینه تصفیه لجن به چند محور اساسی اشاره کرد و گفت: در خصوص کاربرد لجن چند محور اساسی وجود دارد، از جمله بررسی به کارگیری مواد معدنی و پسماندهای کشاورزی (در برخی موارد اصلاح شده) به عنوان مواد حالت دهی لجن مازاد بیولوژیکی، همچنین راهبری راکتور اکسیداسیون پیشرفته الکتروشیمیایی با هدف ارتقای فنی-اقتصادی مراحل تغلیظ و آبگیری، بررسی کارآمدی تولید مستقیم برق از لجن در سل‌های سوخت میکروبی، بازیافت مواد مغذی با ارزش مانند فسفر با استفاده از روش‌های کارآمد مقرون به صرفه.
بدلیانس درباره کاربری جامدات زیستی (لجن تصفیه شده) گفت: بیشترین کاربرد جامدات زیستی مد نظر متخصصین جهان تا به حال به عنوان کود کشاورزی بوده است. بدیهی است که باتوجه به مواد موجود در لجن تحت شرایط متعارف، این راهکار ممکن است یکی از راهکارهای ممکن باشد. با توجه به نگرانی‌های موجود در خصوص امکان حضور مواد آلی مقاوم، فلزات سنگین، آلودگی های میکروبی و مواد نوظهور (نوپیدا) در لجن تصفیه‌خانه‌های فاضلاب متعارف، متخصصین مربوطه به دنبال راهکارهای فرآیندی نوینی همچون اکسیداسیون پیشرفته و غیره هستند که از طریق به کارگیری آنها، این نگرانی‌ها رفع شده و کیفیت مناسب و پایدار جامدات زیستی خروجی از تصفیه خانه‌ها مطابق با هدف تعیین شده استفاده مجدد حاصل گردد.
او با بیان این که این موضوع یک مسئله فرآیندی نیست و جنبه‌های بسیار مهم اقتصادی، تجهیزاتی و بهره برداری دارد، اظهار کرد: با توجه به اهمیت جنبه‌های اقتصادی در هر فعالیت صنعتی-زیست محیطی از جمله مهندسی آب و فاضلاب، به عنوان مثال شاخص ارزش افزوده، امروزه توجه روزافزون متخصصین به بازیابی بهینه انرژی و بازیافت مواد در موضوع جامدات زیستی مشهود است.
به گفته این مدرس دانشگاه در تصفیه لجن و نقشه راه یادشده جنبه‌های اقتصادی مهمی نهفته است که در تعیین اهداف نهایی بازیابی و استفاده مجدد مورد توجه جدی قرار می گیرند.
او در ادامه به ضوابط و استانداردهای جدید اتحادیه اروپا اشاره کرد و گفت: مطابق با این ضوابط دپوی لجن تصفیه شده بسیار محدود شده است و از آنجا که دفع لجن مازاد بیولوژیکی خام ممکن است با معضلات جدی زیست محیطی-بهداشتی بسیاری مانند انباشت مواد آلاینده مضر در محیط و انتقال آن به جانداران و زنجیره غذایی، تغییر مشخصات بافت خاک، نفوذ همرفتی آلاینده ها به منابع آب و مشکلات متعدد بسیار جدی دیگر همراه باشد، باید تمهیدات موثر لازم برای بازیافت و استفاده مجدد در نظر گرفته شود.
