مخاطره‌ای که در کمین توسعه کسب‌وکارهای حوزه تجدیدپذیر نشسته است
رییس هیات مدیره انجمن سازندگان و تامین‌کنندگان کالا و خدمات انرژی‌های تجدیدپذیر با اشاره به شرایط مناسب کشور برای توسعه نیروگاه‌های خورشیدی، گفت: این در حالی است که تاخیر در اعلام نرخ خرید تضمینی برق خورشیدی موجب رکود نسبی در کسب‌وکارهای این حوزه خواهد شد.
کشور با کسری برق ۱۷ هزار مگاواتی در تابستان روبرو است؛ از این رو شاهدیم که برق صنایع به صورت برنامه‌ریزی شده قطع می‌شود و صنایع از تولیداتشان عقب می‌مانند. از طرف دیگر کشور با کسری تراز گاز روبرو است، به گونه‌ای که در زمستان نمی‌تواند گاز مورد نیاز نیروگاه‌ها و صنایع را تامین کند.
این در شرایطی است که ایران یکی از بهترین مناطق برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی است و فعالین این حوزه می‌توانند گرهی از مشکل تامین برق کشور بگشایند، از این رو ۲۰۰ شرکت فعال این صنعت از انجمن سازندگان و تامین کنندگان کالا و خدمات انرژی‌های تجدیدپذیر (ساتکا) در نامه‌ای به وزیر نیرو، ضمن اعتراض به عدم افزایش ۱۰۰ درصدی نرخ‌های خرید تضمینی برق خورشیدی، از تعطیلی، تعدیل نیرو و خروج از این حوزه کاری خبر داده‌اند.
حمیدرضا صالحی، رئیس هیات مدیره انجمن ساتکا (انجمن سازندگان و تامین کنندگان کالا و خدمات انرژی‌های تجدیدپذیر) در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه در سال‌های اخیر شاهد توسعه سامانه‌های خورشیدی کوچک مقیاس به ظرفیت تجمعی حدود ۸۰ مگاوات و در نتیجه شکل‌گیری بیش از ۲۰۰ شرکت فعال در این زمینه در سراسر کشور بوده‌ایم، گفت: این شرکت‌ها در زمینه‌های مهندسی و پیمانکاری، مشاوره، تامین و تولید تجهیزات و بهره برداری و تعمیر و نگهداری مرتبط با سامانه‌های خورشیدی در سراسر استان‌های کشور فعال هستند.
وی ادامه داد: ایران به شدت نیاز به تولید برق دارد و از ناترازی تولید و مصرف رنج می‌برد و از طرف دیگر با بحران رکود نسبی در صنعت برق و اشتغال روبرو است، از این رو لازم است ضمن مراقبت از کسب و کار این شرکت‌ها، سعی کنیم روز به روز و سال به سال به تعداد کسب و کارها و اشتغال فعالین تجدیدپذیر بیفزاییم و یک بازار و کسب و کار چندده میلیارد دلاری را در کشور فعال کنیم.
صالحی با تاکید بر اینکه شایسته نیست با تاخیر در اعلام نرخ‌های خرید تضمینی، شرکت‌ها را مجبور به تعدیل نیرو و تعطیلی و یا تغییر زمینه کاری کنیم، خاطر نشان کرد: بازخوردی که ما از شرکت‌های عضو انجمن در سراسر کشور می‌گیریم، وضعیت مناسبی را نشان نمی‌دهد و این سوال مطرح می‌شود که چرا بعد از گذشت ۵ ماه از سال و با توجه به اعلام رسمی تورم توسط نهادهای مرجع و با توجه به افزایش قیمت جهانی پنل خورشیدی، هنوز نرخ‌های خرید تضمینی برق تجدیدپذیر اعلام نشده است؟ و آیا افزایش نرخ به میزان کافی و مطابق خواست بخش خصوصی انجام می‌شود؟
نرخ‌های خرید تضمینی برق خورشیدی انشعابی، مهمترین پارامتر در توسعه
سید محمد جواد موسوی، عضو هیات مدیره انجمن ساتکا نیز خاطر نشان کرد: به دلیل اینکه تعرفه‌های برق خانگی در ایران حتی برای مشترکین بسیار پرمصرف به صورت یارانه‌ای و کمتر از قیمت واقعی برق و به صورت دستوری توسط وزارت نیرو تعیین می‌شود، تعرفه برق شبکه خانگی در ایران کمتر از قیمت تمام شده برق خورشیدی است. لذا برای مشترک خانگی از نظر اقتصادی به صرفه نیست که برق خورشیدی تولیدشده را خودش در خانه مصرف کند، بنابراین پیشنهاد می‌شود توسعه نیروگاه‌های خورشیدی کوچک مقیاس در ایران مانند بسیاری دیگر از کشورهای جهان که در گذشته تعرفه برق شبکه در آنها پایین‌تر از قیمت تمام شده برق خورشیدی بود، با کمک روش خرید تضمینی برق اجرایی شود.
وی اضافه کرد: در این روش دولت یک قرارداد بلندمدت برای خرید تضمینی برق خورشیدی با مشترک خانگی یا صنعتی کوچک امضا می‌کند و با نرخ تعیین شده، برق تولیدی خورشیدی را خریداری می‌کند. بنابراین تعیین درست نرخ خرید تضمینی فوق برای اقتصادی شدن این پروژه‌ها بسیار حیاتی است.
دکتر کریمی، عضو هیات مدیره انجمن ساتکا نیز یادآور شد: به دلیل وجود تورم و تغییرات نرخ ارز، طبق آئین‌نامه ماده ۶۱ قانون اصلاح الگوی مصرف، وزارت نیرو می‌باید سالانه نرخ‌های پایه خرید تضمینی برق تجدیدپذیر را به‌روز رسانی کند، ولی وزارت نیرو هر سال در این خصوص تاخیر دارد، لذا توسعه این نیروگاه‌ها نیز هر سال با مشکل روبرو می‌شود.
وی تاکید کرد: کارگروه تعیین نرخ انجمن ساتکا که از کارشناسان بخش خصوصی از سراسر کشور تشکیل شده است، هر ساله از جمله در سال‌های ۹۸، ۹۹ و ۱۴۰۰ طی جلساتی محاسبات لازم در خصوص قیمت‌های تمام شده نیروگاه‌های خورشیدی ۵، ۲۰، ۱۰۰ و ۲۰۰ کیلو واتی را انجام داده و نرخ‌های مناسب را برای ساتبا ارسال کرد. برای سال ۱۴۰۱ پیشنهاد افزایش نرخ ۱۰۰ درصدی ارائه شده است.
عضو هیات مدیره انجمن ساتکا ادامه داد: انتظار بخش خصوصی از ساتبا این است که بدون مشورت با بخش خصوصی پیشنهادی کمتر از این مقدار به وزارت نیرو ارسال نکند؛ چرا که در همایش سرمایه‌گذاری در استان کرمان نیز نمایندگان مجلس اعتقاد داشتند افزایش نرخ خرید تضمینی کمتر از ۱۰۰ درصد قابل قبول نیست.
افزایش ۱۰۰ درصدی قیمت تجهیزات نیروگاه‌های خورشیدی
شهریار صابر، عضو هیات مدیره انجمن ساتکا و فعال بخش خصوصی از استان خراسان رضوی نیز با اشاره به افزایش قیمت تجهیزات نیروگاه‌های خورشیدی، به ایسنا گفت: ممکن است وزارت نیرو تصور کند که افزایش نرخ با رقم ۱۰۰ درصد ممکن است بیش از حد باشد، در حالی که فقط قیمت پنل خورشیدی در ابتدای سال قبل، هر وات برابر ۶ هزار تومان بود و الان به ۱۲ هزار تومان رسیده و همین افزایش قیمت برای تجهیزات دیگر نیروگاه خورشیدی نیز اتفاق افتاده است.
وی افزود: از طرف دیگر علی‌رغم اینکه در ابتدای سال گذشته (۱۴۰۰) نرخ‌های خرید تضمینی ۴۰ درصد افزایش داشت، به دلیل تورم و افزایش نرخ ارز، تنها ۲۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی انشعابی در طول سال ۱۴۰۰ احداث شد. از این رو کارشناسان این انجمن پیش‌بینی می‌کنند در صورتی که نرخ خرید تضمینی برق نیروگاه‌های خورشیدی انشعابی به میزان حداقل ۷۰ تا ۱۰۰ درصد افزایش نیابد، توسعه این نیروگاه‌ها در سال جاری و آتی اتفاق نخواهد افتاد.
ایمان احمدی، عضو هیات مدیره انجمن ساتکا، تولیدکننده برق در محل مصرف، کاهش تلفات شبکه برق، حفظ پایداری شبکه، تاثیر مثبت بر شبکه‌های بالادستی، جذب سرمایه‌های خرد و ایجاد درآمد محلی را از مزایای توسعه سام+انه‌های خورشیدی کوچک مقیاس به صورت خانگی و یا در واحدهای صنعتی عنوان کرد و گفت: توسعه نیروگاه‌های خورشیدی کوچک مقیاس در استان‌ها و شهرستان‌های دوردست، موجب ایجاد کسب و کارهای محلی برای احداث نیروگاه و تعمیر و نگهداری از آنها، جلوگیری از مهاجرت ساکنین مناطق مرزی به حاشیه کلان‌شهرها و پایداری روستاها می‌شود.
