HSE ایمنی و بهداشت محیط کار 1
ایمنی و بهداشت محیط کار طي دهه هاي اخير برای تحقق اهداف سازمان ها در حوزه رقابت پذيري كشورهاي صنعتي، به يکي از اولويت هاي اصلي در كسب و كار امروز تبدیل شده است. نيروي انساني به عنوان اصلي ترين سرمايه سازمان ها با هدف بهبود فرآيند هاي كاري، در زمینه اهداف مديريت هاي اقتصادي مورد توجه قرار گرفته است. در فرهنگ ما به موضوع ایمنی و بهداشت محیط کار صرفا از ديدگاه اقتصادي دیده نمي شود بلکه براساس اعتقادات ديني و تمدن ايراني، به این موضوع توجه می شود. در سال هاي گذشته تلاش هاي فراواني جهت شناخت دلايل به وجود آورنده سوانح در صنايع مختلف به ويژه صنعت نفت و گاز صورت گرفته است. اعتقاد بر اين بود كه بيشتر حوادث، ناشي از خطاهاي انساني است و به سادگي مي توان نتيجه گرفت كه اين گونه خطاها بدليل بي دقتي يا بی كفايتي در انجام كارها مي باشد، اما اين استدلال درست نيست. افرادي كه سوانح را بررسي مي كنند دريافته اند كه انسان فقط آخرين حلقه زنجيري است كه باعث ايجاد يك سانحه مي شود. نمي توان با تغییر دادن افراد از سوانح جلوگيري كردو ایمنی و بهداشت محیط کار را افزایش داد، تنها مي توان با شناسايي عوامل بوجود آورنده يك سانحه، از آن پيشگيري كرد. از آنجايي که بزرگترين تهديدهاي ايمني از مسائل سازماني سرچشمه مي گيرند، ايمن سازي سيستم و ایمنی و بهداشت محیط کار نيازمند عملکرد سازماني مي باشد.
تحقيقات و بررسي هاي انجام شده بر حوادث بزرگي مانند چرنوبیل و بوپال و اتفاقات كوچکي كه همه روزه سلامتي و جان مليون ها نفر را به مخاطره مي اندازد نشان داده است كه عليرغم بکارگيري كليه فاكتور هاي مهندسي و حفاظت هاي شديد و ایمنی و بهداشت محیط کار همچنان پتانسيل بروز حوادث بزرگ و كوچك در صنايع و محيط زندگي با ريسك بالا وجود دارد. ایمنی و بهداشت محیط کار (HSE) از مهم ترين مسائلي است كه هر فرد در هر سطحي در محيط كار و زندگي بايد بدان توجه نمايد و غفلت از آن بعضا صدمات و ضايعات جبران ناپذيري را موجب خواهد شد.
نکته اي كه هيچگاه نبايد فراموش شود اين است كه خطر همواره در كمين ماست. بنابراين همواره بايد به فکر كاهش آسیب هاي ناشي از خطرات احتمالي باشيم. اين سخن بدين معناست كه حتي اگر ما تمام احتياطات لازم را بکار ببنديم و ایمنی و بهداشت محیط کار را رعایت کنیم باز هم ممکن است از ناحيه مسائلي كه دور از ذهن ماست يا بخاطر اشتباه و سهل انگاري ديگران ما با خطراتي مواجه شويم. حال اگر مي خواهيم خود و ديگران را از گزند اين خطرات در امان نگه داريم يا آثار آنها را به حداقل برسانیم بايد تمهيداتي را فراهم نماييم. نخستين مسئله اي كه بايد در ایمنی و بهداشت محیط کار بدان توجه كنيم تفکر صحيح و منطقي و برخورد درست در پيشگيري از خطر است. بايد بخاطر داشته باشيم كه بروز استرس بيش از حد و رفتارهاي وسواسي (بخاطر ترس از اين موضوع كه همواره خطراتي كه در كمين ما هستند) نه تنها كمکي به حل مشکل نخواهند كرد بلکه كارآيي فرد را پايين تر هم مي آورد و تجربه نشان داده است كه اين گونه برخوردها و رفتارها گاهی خود مشکل جديدي را ايجاد می نمایند و بطور يقين مشکلات موجود را نيز حل نخواهند كرد. مسلما هرگاه خطرات را قبل از وقوع، پيش بيني نماییم و آمادگي لازم ذهني و عملي را در مقابل آنها كسب کنیم علاوه بر كاهش امکان وقوع آنها، نحوه برخورد ما با موارد خطر بسيار مؤثرتر خواهد بود. در غير اين صورت غافلگير خواهيم شد كه اين امر امکان بروز عکس العمل مناسب را از ما سلب و آسيب هاي ناشي از حوادث را بسيار افزايش مي دهد و ایمنی و بهداشت محیط کار به خطر می افتد.
اين مطلب به اين معناست كه مثلا اگر به آزمايشگاه وارد مي شويم باید بدانيم كه در آن، احتمال انفجار، آتش سوزي، استنشاق گازها و بخارات سمي و غيره همواره وجود دارد و به همین دلیل هميشه بايد نکات ايمني لازم را مد نظر و به هشدار هاي ايمني توجه داشته باشيم. این مرحله كه در تکميل مرحله قبلی مطرح مي گردد شناسايي ابزار مقابله با خطر و فرار از خطر است. يعني قبل از بروز خطر بايد آموزش هاي لازم را دريافت كرده و پاسخ چنين سؤالاتي را آموخته باشيم كه محل كپسول هاي آتش نشاني كجاست؟ در هنگام خطر بايد از كجا كمك خواست؟ درب و پلکان اضطراري كجاست؟ روش استفاده از كپسول آتش نشاني چگونه است؟ نکته بعدی اين است كه رفتارهاي خود و طرز قرار گيري وسايل و نگهداري مواد را به نحوي تغییر دهيم كه امکان بروز خطر را به حداقل كاهش دهد. مثلا قبل از انداختن چوب كبریت افروخته به سطل زباله از خاموشي كامل شعله آن اطمينان حاصل نماييم، اگر (متاسفانه) سيگاري هستيم در حالت خواب آلودگي سيگار نکشيم، وسايل با ارتفاع زياد را كه تعادل پايداري ندارند در نزديکي محل كار و خواب و نشستن قرار ندهيم، تابلو هاي سنگين را كه احتمال سقوط آنها وجود دارد به ديوار نصب نکنيم، مواد شيميايي ناسازگار را در كنار هم انبار نکنيم، مسير تردد افراد را از وجود اشياي مزاحم خالي كنيم و نکات ديگري از اين دست كه همگي باعث خواهند شد كه موارد بروز خطر به حداقل رسيده و در صورت بروز خطر تلفات و آسيب هاي ناشي از آن كاهش يابد. در آخرين مرحله بايد كمک هاي اوليه لازم را بشناسیم. هر فردي ممکن است در موقعيت هايي قرار بگيرد كه قبل از رسيدن پزشك و متخصص، افراد مصدومی به كمك و ياري او نیاز داشته باشند. چنين موقعيت هايي ممکن است درخانواده، محل كار، خيابان و يا هر محل ديگري پيش بیايد. براي اينکه بتوانيم در چنين مواقعي مصدومين را از خطرات جدي ناشي از اتلاف زمان تا رساندن به مركز درماني يا پزشك نجات دهیم، بايد از اصول كمک هاي اوليه آگاهي داشته باشيم و آن را به عنوان يکي از مهارتهاي اصلي زندگي فرا بگيريم. يکبار ديگر پنج عمل اصلي ايمني را ياد آوري مي نماييم:
- تفکر صحيح و منطقي در برخورد و پيشگيري از خطر.
- آشنايي با خطرات اطراف.
- در اختيار گرفتن ابزار مقابله با خطر از طريق آموزش هاي لازم.
- تغيير در جهت ايمن تر نمودن رفتارها و محيط زندگي.
- آموزش كمکهاي اوليه.
ادامه دارد…
