خودروهای برقی واقعا سریع‌تر می‌دوند؟
وقتی خبر آغاز ساخت کارخانه عظیم تسلا در چین برای تولید خودروهای برقی منتشر شد، معلوم شد که ایلان ماسک قصد دارد سالانه پانصد هزار دستگاه خودروی برقی در این کارخانه تولید کند و جای بزرگی برای خودش در بازار چین باز کند. قاعدتا چنین کارخانه‌ای باید هم کلنگ زده می‌شد. چین بهترین بازار برای خودروهای برقی است و فروش این خودروها در چین سه برابر آمریکاست.
البته از آنجا که تعرفه‌های اعمال‌شده از سوی دولت ترامپ باعث شده‌اند قیمت خودروهای وارداتی بالا برود، تسلا آمادگی آن را پیدا کرده که این خودروها را در داخل چین تولید کند تا از آن دردسر مصون بماند.
نکات زیادی در مورد آینده استفاده از خودروهای برقی وجود دارد که باعث می‌شود بحث در مورد آنها به صورت جهانی مورد توجه باشد. امروزه تنها دو درصد از کل فروش خودروها در جهان را خودروهای برقی تشکیل می‌دهند و حدود ۳٬۵ میلیون دستگاه خودروی برقی در جاده‌های جهان مشغول رفت و آمد هستند. اما آمار و پیش‌بینی‌ها در مورد سالهای دورتر حتی جالب‌تر و تامل‌برانگیزتر هم می‌شوند. مثلا پیش‌بینی تحلیل‌گران آی‌اچ‌اس مارکیت حاکی از آن است که تا سال ۲۰۴۰ میلادی سی درصد از کل فروش خودرو شامل خودروهای برقی باشد.
سرمایه‌گذاری در عرصه خودروهای برقی هم این روزها بسیار داغ است و از رونق این صنعت در آینده خبر می‌دهد. حتی شرکتی مثل بی‌پی ونچرز هم اخیرا در یک استارت‌آپ چینی شارژ خودروی برقی به نام پاورشر سرمایه‌گذاری کرده است.
بسیاری از کشورهای جهان دارند برای کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی به استفاده از خودروهای برقی روی خوش نشان می‌دهند. اینجا هم ناچاریم که باز از بازار بزرگ خودروی برقی در چین مثال بیاوریم. چین بیشتر از سایر کشورها به دنبال برقی‌شدن بازار خودرو است و هدفش را این قرار داده که تا سال ۲۰۲۵ میلادی بیش از هفت میلیون دستگاه خودروی برقی بفروشد. این هدف خیلی بلندپروازانه است، چون ظرف دوازده ماه گذشته تعداد خودروهای برقی که در چین فروخته شده ۲۵۰ هزار دستگاه بوده و بنابراین تا تحقق آن هدف خیلی راه باقی مانده است.
سوالی که اینجا مطرح می‌شود این است که چنین تحولی چطور قرار است بنیان‌های استفاده از انرژی را تغییر بدهد؟ بگذارید بحث را با مقایسه وضعیت آمریکا و چین پیش ببریم. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که تا سال ۲۰۳۰ میلادی چین از آمریکا به عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده نفت با واردات خالص نزدیک به روزانه سیزده میلیون بشکه نفت سبقت خواهد گرفت. اما از سوی دیگر، ظرف یک دهه آینده احتمالا تقاضای جهانی برای نفت هم به خاطر استفاده از خودروهای برقی و انرژی‌های تجدیدپذیر کاهش پیدا خواهد کرد. بنابراین نفت مصرفی قدرت‌های اقتصادی جهان احتمالا کمتر در حوزه حمل و نقل به کار گرفته خواهد شد. مثلا از میان ۱۰۱ میلیون بشکه نفتی که روزانه در جهان برایش تقاضا وجود دارد، حدود ۵۵ درصد برای بخش حمل و نقل استفاده می‌شود و بقیه‌اش در بخش‌های صنعتی و برق و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این اوصاف، به رغم بالا ماندن تقاضای نفت برای کشوری مثل چین، سهم این تقاضا در بخش حمل و نقل رو به کاهش خواهد بود.
در همین حال پیش‌بینی شده که افزایش تقاضا برای خودروهای برقی در بازارهای جهان در مقابل خودروهای گازوئیلی بتواند روزانه پنج میلیون بشکه از تقاضای نفت در جهان بکاهد. اما این رقم یعنی تنها پنج درصد از تولید روزانه نفت. با این اوصاف، کم‌شدن تقاضا برای نفت به دلیل اقبال به خودروهای برقی احتمالا نمی‌تواند در آینده نزدیک به شکل شدیدی از وابستگی اقتصادهای بزرگ جهان به نفت کم کند.
درواقع صاحب‌نظران بازارهای نفت به هر عاملی که بخواهد با سرعت به کاهش شدید تقاضا برای نفت بینجامد مشکوک‌اند. آنها همچنین به این نکته اشاره دارند که تا وقتی ایستگاه‌های شارژ خودروهای برقی بسیار بیشتر و سریع‌تر نشده باشند، امکان افزایش شدید اقبال عمومی و استفاده از خودروهای برقی هم بالا نخواهد بود. درواقع سازندگان خودروهای برقی باید قیمت این خودروها را کاهش بدهند و درمقابل، تعداد ایستگاه‌های شارژ سریع این خودروها برای مسافت‌های طولانی کاملا افزایش پیدا کند. این ایستگاه‌ها در آمریکا کم‌اند اما ظاهرا رو به گسترش قرار دارند. ایستگاه‌های سطح دو شارژ و ایستگاه‌های شارژ سریع دی‌سی (که به ازای هر بیست دقیقه شارژ، صد تا صد و بیست کیلومتر را پوشش می‌دهند) هنوز کمیاب‌اند و در مقابل، تعداد پمپ بنزین‌ها بیش از هفت برابر آنهاست. این یکی از واضح‌ترین نشانه‌هایی است که از دوری جهان از تحقق هدف فراگیری خودروهای برقی حکایت دارد و نشان می‌دهد که راه درازی در این خصوص در پیش است.
منبع: سی‌ام‌ای/ آینده نگر
