سرمایه‌گذاری در تولید انرژی‌های احیاشدنی در دنیا در حال افزایش است
افزایش آلودگی هوا و بحران‌های ناشی از آن باعث شد تا سرمایه‌گذاری‌های زیادی روی تولید انرژی‌های نو در دنیا انجام شود. سرمایه‌گذاری‌هایی که بهره‌برداری از آنها می‌تواند بسترساز تغییرات بزرگ در عرصه اقتصادی و انرژی دنیا شود. از طرف دیگر هزینه بهره‌برداری و توسعه پروژه‌های تولید برق با استفاده از انرژی باد و خورشید – که در اینجا به عنوان انرژی‌های احیاشدنی نام برده می‌شود- بسیار کمتر از اجرای پروژه‌های تولید برق با استفاده از انرژی‌های فسیلی است و به همین دلیل سرمایه مورد نیاز برای آنها و سرعت بازگشت سرمایه هم بالاتر است. این مزایا می‌تواند شرکت‌های بیشتری را برای سرمایه‌گذاری در این زمینه ترغیب کند.
انتظار می‌رود طی یک دهه آینده ظرفیت تولید برق با استفاده از منابع احیاشدنی- البته به استثنای برق تولیدشده با استفاده از انرژی آب- دو برابر شود و از ۱۰۳۴گیگاوات در انتهای سال ۲۰۱۷ به مرز ۱۰۸۸ گیگا وات در سال ۲۰۲۷ برسد. انتظار می‌رود ظرفیت تولید انرژی خورشیدی در دنیا با سرعت بالاتری از زمان‌بندی‌های قبلی رشد کند همان‌طور که در پنج سال گذشته هم سرعت این رشد بالاتر از انتظار بود. تا سال ۲۰۲۷، ظرفیت تولید برق خورشیدی در دنیا به مرز ۹۳۶ گیگاوات می‌رسد که البته از ظرفیت تولید برق بادی در دنیا کمتر است. در این سال ظرفیت تولید برق بادی در دنیا به مرز ۹۷۶ گیگاوات خواهد رسید.
موسسه فیچ در گزارش خود نوشت در فاصله سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۷، تولید برق با استفاده از انرژی‌های احیاشدنی سالانه ۷ درصد رشد خواهد کرد و در سال ۲۰۲۷، ۵۱ درصد از برق تولیدشده با انرژی‌های احیاشدنی با کمک انرژی باد و ۲۹ درصد با استفاده از انرژی خورشیدی تولید خواهد شد. این دو منبع احیاشدنی انرژی در دسته منابعی هستند که برای بهره‌برداری از آنها نیاز به تجهیزات کمتری است و به همین دلیل سهم بالاتری در تولید برق به خود اختصاص خواهند داد.
از دیگر روش‌های تولید برق پاک در دنیا می‌توان برق تولیدی با استفاده از نیروی زمین‌گرمایی و سوخت‌های زیستی را نام برد. برق زمین‌گرمایی ۳ درصد از کل تولید برق پاک در دنیا را تا سال ۲۰۲۷ خواهد داشت و برق با استفاده از سوخت‌های زیستی ۱۸ درصد از سهم این بازار را دارد.
بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاران در تولید برق با استفاده از انرژی‌های احیاشدنی
بیشترین میزان سرمایه‌گذاری در تولید برق با استفاده از انرژی‌های احیاشدنی در کشور چین انجام شده است و این روند در دهه میلادی پیش رو هم ادامه خواهد داشت. البته امریکا و هند هم در این زمینه سرمایه‌گذاری زیادی انجام دادند و تا انتهای سال ۲۰۲۷ ظرفیت تولید برق پاک در امریکا ۱۴۱ گیگاوات و در هند ۱۰۵ گیگاوات رشد می‌کند. این سه کشور بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاران در تولید منابع انرژی پاک هستند و طی یک دهه پیش رو در مجموع ۷۰ درصد از ظرفیت‌های جدید تولید انرژی برق با استفاده از منابع پاک را به خود اختصاص خواهند داد.
از میان ده کشوری که بیشترین رشد را در توان تولید برق با استفاده از منابع احیاشدنی تجربه خواهند کرد چهار کشور در قاره اروپا واقع شده‌اند. این کشورها آلمان، فرانسه، ترکیه و بریتانیا هستند که در سال‌های اخیر میلیاردها دلار برای توسعه زیرساخت‌های مرتبط با تولید برق پاک سرمایه‌گذاری کردند . فرانسه علاوه بر تولید برق با استفاده از انرژی آبی و بادی و خورشیدی، بخش زیادی از برق مصرفی خود را با استفاده از انرژی هسته‌ای تامین می‌کند ولی نگرانی‌های اخیر در مورد زباله‌های هسته‌ای و تاثیر مخرب این نیروگاهها روی سلامتی افرادی که در نزدیکی آنها زندگی می‌کنند سبب شده است تا سرمایه‌گذاری روی دیگر روش‌های تولید برق بدون استفاده از سوخت‌های فسیلی افزایش پیدا کند تا این کشور بتواند از وابستگی به تولید برق هسته‌ای بکاهد.
سه کشور از ده کشور پیشگام در تولید برق با استفاده از انرژی‌های احیاشدنی در آسیا واقع شده‌اند که این کشورها عبارت‌اند از چین و هند و ژاپن. دو کشور چین و هند به عنوان کشورهای بزرگ در قاره آسیا و با جمعیت زیاد با برخورداری از حمایت‌های کلان دولتی در این زمینه گام برداشتند ولی ژاپن بعد از حادثه‌های سال‌های اخیر – سونامی و زلزله‌هایی که به نیروگاه‌های هسته‌ای آسیب وارد کرد- تصمیم گرفت تا برای کمتر شدن وابستگی به انرژی هسته‌ای در تولید برق روی دیگر منابع پاک سرمایه‌گذاری کند.
سه کشور پیشگام دیگر در سرمایه‌گذاری برای تولید برق پاک در قاره امریکا واقع شده‌اند. این سه کشور برزیل، امریکا و مکزیک هستند. مکزیک که در سال‌های گذشته رکورددار آلوده‌ترین شهر دنیا بود با استفاده از سیاست‌های مختلف از جمله کاهش وابستگی به انرژی نفت و گاز برای تولید برق توانست از آلودگی هوا رهایی یابد ولی مقامات این کشور اعلام کرده‌‌اند که مبارزه با آلودگی هوا و کاهش استفاده از انرژی‌های فسیلی جنگی همیشگی است که نباید هیچ‌گاه از آن غافل شد. امریکا هم برای کمتر شدن وابستگی به واردات نفت و گاز طبیعی تمایل سیاسی دارد و به همین دلیل سرمایه‌های زیادی را برای تولید برق آبی، بادی و خورشیدی صرف کرده است تا بدون نیاز به واردات نفت و تنها با استفاده از منابع نفتی موجود در کشورش بتواند چرخ‌های اقتصادش را بچرخاند.
چین، یک بازیگر مهم در این بازار
یکی از کشورهایی که بیشترین سرمایه‌گذاری را در این زمینه انجام داد چین بود. این کشور که در سال‌های اخیر با چالش آلودگی هوا روبه‌رو بود و بسیاری از مردمش به دلیل این بحران با بیماری‌های زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند، برای کمتر شدن استفاده از انرژی‌های فسیلی اقدام به سرمایه‌گذاری در انرژی‌های پاک به خصوص انرژی بادی و خورشیدی کرد. گفته می‌شود ظرف یک دهه آینده ۴۵ درصد از ظرفیت جدید انرژی‌های پاکی را که در دنیا ایجاد می‌شود انرژی‌های ایجاد شده در چین به خود اختصاص می‌دهد. در فاصله سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۷ ظرفیت تولید برق پاک در این کشور ۵۰۰ گیگا وات رشد می‌کند و مجموع ظرفیت تولید برق با استفاده از انرژی‌های احیاشدنی در این کشور تا پایان دوره مورد مطالعه به مرز ۷۶۸ گیگا وات می‌رسد. با تحقق این هدف ۳۷ درصد از کل ظرفیت تولید انرژی با استفاده از منابع احیاشدنی به چین اختصاص خواهد داشت. یک دلیل مهم و اصلی در این زمینه حمایت دولت‌ها از آن است که باعث شده تا توان این کشور در توسعه تولید انرژی‌های پاک بیشتر از دیگر کشورها باشد.
موسسه مطالعاتی فیچ در این زمینه نوشت: در اغلب کشورها دولت برای توسعه استفاده از انرژی‌های پاک سرمایه‌گذاری می‌کند ولی میزان حمایتی که دولت چین از این پروژه می‌کند با دیگر دولت‌ها قابل مقایسه نیست. دولت چین هرساله سهم زیادی از بودجه را برای کاهش وابستگی به انرژی‌های فسیلی اختصاص می دهد زیرا بر این باور است که این سرمایه‌گذاری هم باعث بهبود سلامت جامعه می‌شود و هم از نظر اقتصادی بسیار پرمنفعت است.
اما چین با توجه به سرمایه‌گذاری‌هایی که در سال‌های اخیر انجام داده است، در آینده‌ای نه‌چندان دور به یک صادرکننده بزرگ در این زمینه تبدیل می‌شود به خصوص بعد از راه‌اندازی طرح «یک کمربند، یک راه» که بسیاری از آن به عنوان جاده ابریشم مدرن نام می‌برند ، این کشور پهناور آسیایی فرصت لازم برای صادر کردن برق تولید شده با استفاده از انرژی‌های پاک را خواهد داشت. این شرایط باعث می‌شود تا موقعیت چین در سطح دنیا تقویت شود و بتواند خود را به عنوان یکی از پیشگامان مقابله با تغییرات منفی جوی در دنیا معرفی کند.
صادرات برق تولیدشده با انرژی‌های پاک
با سرمایه‌گذاری‌های زیادی که چین در زمینه تولید انرژی‌های پاک انجام داده است، هم‌اکنون این کشور توانسته است به یک کشور پیشگام در زمینه مبارزه با آلودگی هوا و بحران‌های ناشی از آن تبدیل شود. این کشور می‌تواند به کشورهای دیگر در زمینه مبارزه با این بحران کمک کند. هم از طریق افزایش صادرات برق پاک به کشورهای دیگر، هم از طریق همکاری در اجرای پروژه‌های تولید برق پاک و هم از طریق مذاکره در زمینه انتقال تکنولوژی‌های مرتبط با آن.
موسسه مطالعاتی فیچ اعلام کرد: چین پتانسیل این را دارد که سهمی از برق پاک تولیدی خود را به دیگر کشورها صادر کند. توان صادرات برق پاک این کشور تا سال ۲۰۲۷ میلادی ۴۰ درصد رشد می‌کند و اگر روند کنونی سرمایه‌گذاری در تولید انرژی‌های پاک در این کشور ادامه یابد باید منتظر تبدیل شدن چین به قطبی بزرگ و مهم در این زمینه باشیم.
انتظار می‌رود بعد از راه‌اندازی پروژه یک کمربند یک راه، چین صادرات انرژی‌های پاک را آغاز کند و در اولین مرحله میزان صادرات برق پاک به استثنای برق آبی از این کشور به ۱۰ گیگا وات خواهد رسید . این در حالی است که چین از ابتدای اجرای این پروژه صادرات برق آبی را به مرز ۴۸ گیگا وات خواهد رساند.
از طرف دیگر شماری از بزرگ‌ترین پروژه‌های با مقیاس وسیع در زغال سنگ و پروژه‌های تولید برق آبی در بازارهای با ریسک بالا مانند بازارهای پاکستان و بخش‌هایی از هند تعریف شده است. به دلیل ریسک بالای فعالیت در این بازارها، اجرای پروژه ها با موانع بزرگی روبه‌رو است. در مقابل پروژه‌های تولید برق خورشیدی و بادی زمان‌بندی بازگشت سرمایه سریع‌تری دارد و اجرای این پروژه‌ها ارزان‌تر و ساده‌تر است. پروژه‌های تولید برق بادی و خورشیدی با توجه به موقعیت جغرافیایی مناطق مختلف دارای بازدهی بالایی است و توسعه این پروژه‌ها ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر است. اگر کشورهایی که دارای وضعیت پرریسک هستند به جای سرمایه‌گذاری در ساخت نیروگاه‌های زغال سنگی یا گازی به سرمایه‌گذاری در ساخت نیروگاه‌های تولید برق بادی و خورشیدی روی بیاورند، می‌توانند شاهد اتمام سریع‌تر و کارآمدتر آن باشند. این پروژه‌ها هزینه کمتری برای اجرا نیاز دارد و در مدت کوتاه‌تری تکمیل می‌شود و به همین دلیل می‌توان انتظار داشت که شرکت‌های بزرگ بین‌المللی در اجرای آنها فعال‌تر عمل کنند. از طرف دیگر چین به عنوان کشوری که در این زمینه پیشگام است می‌تواند به کشورهای دوست و همسایه مانند هند و پاکستان کمک کند و پروژه‌های تولید برق پاک را در این کشورها به بهره‌برداری برساند. این کار جایگاه چین را نیز در دنیا ارتقا می‌دهد و به اصلاح وضعیت زیست محیطی در دنیا کمک می‌کند.
منبع :fitch
