سیستم عایقی
سیستم عایقی :
وظیفه سیستم عایقی: جدا سازی سیم پیچ‌ها از هم (از لحاظ الکتریکی) و از دیگر قسمت‌ها و زمین می‌باشد. سیستم عایقی ترانسفورماتور شامل عایقهای اصلی (عایق بین فاز‌ها و بین فاز و زمین) و عایقهای فرعی (حلقه – حلقه و لایه – لایه و …) می‌باشد. میزان توانایی و استقامت سیستم عایقی در برابر شکست دی الکتریک را قدرت دی الکتریک آن نامند.
عایق بطور لحظه‌ای و آنی دچار شکست نمی‌شود. در عایقهای مایع دو مکانیزم اصلی شکست وجود دارد. استریمر و شکست دی الکترک در عایقهای جامد هم دو مکانیزم شکست وجود دارد: تخلیه جزیی و شکست بهمنی.
بطور کلی عوامل متعددی ممکن است سبب بروز عیب در سیستم عایقی شوند که برخی آن‌ها بشرح زیر می‌باشند:
۱ – رطوبت موجود در عایق مایع (روغن) سبب کاهش قدرت عایقی می‌شود. در نتیجه بین سیم پیچ‌ها یا سیم پیچ‌ها و تانک یا ساختمان هسته شکست رخ می‌دهد.
۲ – بر اثر اضافه بار: روغن دچار فساد تدریجی می‌شود. حرارت و دمای اضافی. تشکیل لجن، آب و اسید را تشدید می‌کند
۳ – در صورتیکه تغییرات ولتاژ زیاد باشد. بدلیل وجود نقاط تیز و کم قطر هادی، کرونا رخ می‌دهد.
۴ – عایقهایی مانند کاغذ فشرده که روی سر سیم‌ها کشیده می‌شود ممکن است که هنگام تولید سطحشان آلوده شود یا اینکه هوا را در خود جذب کنند. پدیده اول سبب وقوع تخلیه سطحی و خرابی عایق‌ها و حتی سر سیم‌ها و پدیده دوم سبب سوراخ شدن عایق می‌شود.
۵ – فشار ولتاژ در لبه شیلد‌های زمین شده‌ای که بین اولیه و ثانویه قرار می‌گیرند شبب می‌شود که عایق در این محل‌ها تحت فشار قرار بگیرد.
۶ – باریک بودن کانالهای عبور روغن. مثلا تنگ شدن آن‌ها در حالت تشکیل لجن و رسوب عمر ترانسفورماتور را کاهش می‌دهد.
۷ – در صورتیکه فاصله بین فاز‌ها رعایت نشود. بین آن‌ها اتصال کوتاه رخ می‌دهد. قرار دادن حفاظ میان فاز‌ها بعضی اوقات کار را بدتر هم می‌کند. چونکه توزیع خطوط میدان در این فضا بهم خورده و فشار زیادی روی اطراف وارد می‌شود.
۸ – چنانچه نگهدارنده‌های چوبی کاملا خشک نباشند به مرور از بین رفته و اتصالی رخ می‌دهد.
۹ – وجود اشیا هادی معلق در روغن می‌تواند سبب برقراری ارتباط الکتریکی بین قسمتهای لخت در ترانسفورماتور شود که در نهایت منجر به وقوع شکست الکتریکی می‌شود.
۱۰– چنانچه مواد عایقی با ثابتهای دی الکتریک مختلف با هم سری شوند و ضخامت ان‌ها رعایت نشود. ممکن است که تحت فشارهای غیر عادی بالایی قرار بگیرند. این امر به مرور زمان سبب وقوع کرونا و گرمای اضافی و در نهایت از بین رفتن عایق می‌شود.
۱۱ – تخلیه جزئی: دشارژ قوی یا ضعیف. داغ شدن روغن. داغ شدن سلولز. دشارژ با دمای بالا و آرک زدن از جمله عیوبی است که می‌تواند در حین بهره برداری رخ دهد.
